Μαρία ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗ - ΔΕΛΙΒΑΝΗ
Πρ. Πρύτανη και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Πρόεδρο του Ιδρύματος Δελιβάνη
Στο διάστημα των τελευταίων ετών διαπίστωσα ότι οι γνώσεις μου γύρω από την οικονομική επιστήμη δεν ήταν απλώς ελλιπείς, αλλά, το χειρότερο, εντελώς εσφαλμένες. Προσπάθησα, λοιπόν, με πολύ κόπο είναι αλήθεια, να επικεντρωθώ σε κάποιες από τις νέες αυτές εξελίξεις, και σπεύδω να τις κάνω ευρύτερα γνωστές, ώστε να μην παραμένουμε βαθιά νυχτωμένοι:
1. Καταρχήν, έχουν τα πάντα μεταβληθεί, σχετικά με την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους και των ελλειμμάτων, όταν βέβαια αυτά οφείλονται σε τράπεζες. Κι αυτό γιατί τα χρέη πρέπει να πληρωθούν μέχρι τελευταίας ρανίδας, και προπαντός οι τρόποι πληρωμής τους να μην εκτεθούν σε κινδύνους. Ετσι, χάρη στην εξέλιξη της οικονομικής επιστήμης, τα προβλήματα απλοποιήθηκαν, γιατί τώρα αρκεί η - όσο γίνεται ταχύτερη και ασφαλέστερη - μεταφορά εισοδήματος από τους μισθωτούς και συνταξιούχους προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και προς όλους όσοι εξαρτώνται απ' αυτά - λ.χ. τα χρυσά αγόρια. Συνεπώς, ουδόλως μας απασχολεί - όπως παλιότερα - η προσπάθεια αύξησης του ΑΕΠ με ρυθμό ταχύτερο από τον αντίστοιχο μεταβολής χρέους και ελλειμμάτων, γιατί μια τέτοια διαδικασία απαιτεί χρόνο και, κυρίως, έχει αβέβαια αποτελέσματα. Ενώ... το ζεστό χρήμα από μισθούς και συντάξεις δε θέτει κανένα απολύτως πρόβλημα.
2. Αλλά και η ανεργία, τώρα, αντιμετωπίζεται με εκσυγχρονιστικές μεθόδους. Καταρχήν, όσοι καταγράφονται άνεργοι γίνεται δεκτό ότι δεν επιθυμούν να εργαστούν... είναι τεμπέληδες και δε χρειάζεται να ασχολούμαστε με δαύτους. Βέβαια, αυτή η αντιμετώπιση των ανέργων δεν είναι εντελώς καινούρια, αλλά τώρα απέκτησε στοιχεία επαναστατικά και πραγματικά προοδευτικά, και να ένα μικρό παράδειγμα: «Κάθε χώρα οφείλει να έχει αυστηρά συγκεκριμένη αναλογία αριθμού δημοσίων υπαλλήλων προς το συνολικό πληθυσμό». Με βάση αυτό το νέο κριτήριο, - με το οποίο μας άνοιξαν τα μάτια οι σοφοί οικονομολόγοι του ΔΝΤ-, η Ελλάδα εμφανίζεται με 250.000 δημόσιους υπαλλήλους που... της περισσεύουν. Και να μην ψαχνόμαστε... αυτοί οι επιπλέον δημόσιοι υπάλληλοι, με βάση την παραπάνω εξίσωση, προκάλεσαν την κρίση. Τι θα γίνει μ' αυτούς;;; Ας μην πανικοβαλλόμαστε, γιατί για όλα υπάρχουν λύσεις... γι' αυτό προστρέχουμε στις μεταρρυθμίσεις, και γι' αυτό εναποθέσαμε τις τύχες μας στο ΔΝΤ. Ιδού, λοιπόν:
Α) Το 1816, στην Αγγλία, υπήρξε μια φοβερή ξηρασία, που οδήγησε σε πείνα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Εγραφε, λοιπόν, ο φιλόσοφος James Mill στον κλασικό οικονομολόγο David Ricardo: «Θα ήταν ευλογία - έγραφε - να τους παρατάξουμε στο δρόμο - τους πεινασμένους- και να τους σφάξουμε σαν γουρούνια».
Β) Ε, όχι βέβαια, τέτοιες άγριες λύσεις το 2010. Οχι, βέβαια! Τους 250.000 δημόσιους υπαλλήλους, που ξεχειλίζουν από το ορθολογικό μοντέλο σχέσης πληθυσμού προς δημόσιους υπαλλήλους, απλώς, θα... τους μεταρρυθμίσουμε.
3. Οι εξελίξεις, όμως, τρέχουν και ως προς το περιεχόμενο της απάντησης στην ερώτηση «Πότε μια οικονομία πηγαίνει καλά, και συνεπώς δικαιούμαστε να χαιρόμαστε;;;»
Τώρα χάρις στις νέες μας γνώσεις είναι ξεκάθαρο το πότε... μας το λένε, άλλωστε, τα μπράβο, τα εύγε, τα είστε οι πρώτοι, τώρα τελευταία μας εκθειάζουν σε καθημερινή βάση οι πρώτες εφημερίδες της υφηλίου, και όχι μόνο το ΔΝΤ, όχι μόνο το διευθυντήριο της ΕΕ, όχι μόνο οι επικεφαλής της ΕΚΤ, αλλά και όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα Ευρώπης και υφηλίου, αλλά και η σωρεία συμβούλων που σπεύδουμε να προσλάβουμε - δεν ενδιαφέρει το ύψος της αμοιβή τους, μια και θα μας σώσουν. Ιδού, λοιπόν η απάντηση, με βάση την πρόοδο: «Πάμε λοιπόν, περίφημα, όταν συρρικνώνεται η ζήτηση, όταν ερημώνουν τα μαγαζιά, όταν βάζουν λουκέτο χιλιάδες επιχειρήσεις, όταν γίνονται μαζικές απολύσεις, όταν παγώνουν οι επενδύσεις, αλλά, όμως...... διαπιστώνεται ότι το έλλειμμα μειώθηκε κατά κάποιες ποσοστιαίες μονάδες. Είναι το μόνο που ενδιαφέρει, και όποιος δεν το αναγνωρίζει, είναι βαθιά νυχτωμένος στα οικονομικά, είναι αναχρονιστικός και αντιπροοδευτικός, και δεν επιθυμεί το καλό του τόπου του». Ναι, λοιπόν, με το μικροσκόπιο φαίνεται κάποια πτώση αυτού του ελλείμματος, που χαροποιεί τους επιτηρητές μας - αν και υλοποιείται με λογής-λογής τεχνάσματα, αλλά δεν αξίζει να χάνουμε το χρόνο μας μ' αυτά!!!. Αν, υπάρχουν και κάποιοι γκρινιάρηδες, που επιμένουν να αναμασούν κάτι ακαταλαβίστικα οικονομικά, όπως λ.χ. πώς να ξεπληρώσουμε το χρέος, όταν έχουμε στερέψει όλες τις πηγές, από τις οποίες θα μπορούσαμε να αντλήσουμε τα απαραίτητα μέσα για την αποπληρωμή του; `Η, διερωτώνται ακόμη μέχρι πού θα φθάσει το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, που ήδη περιλαμβάνει και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας; `Η ισχυρίζονται ότι η μείωση του ελλείμματος ουδέν σημαίνει, εφόσον το 2015 το χρέος εκτιμάται ότι θα φθάσει στο 150% του ΑΕΠ και το 2020 στο 200% αντίστοιχα. Μα είναι απλό: Να τους αγνοήσουμε όλους αυτούς, μια και το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού λαού αντιλαμβάνεται ότι όλα γίνονται για το καλό του!!!.
4. Στη νέα πολιτική οικονομία - που είναι βέβαια σοσιαλιστική - η νέα αντίληψη σχετικά με το ρόλο του δημόσιου τομέα, εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οχι πια κοινωνικό κράτος, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και άλλα τέτοια σκοταδιστικά. Ολα αυτά και πολλά ακόμη θα τα εκμοντερνίσουν οι μεταρρυθμίσεις. Η μοναδική δραστηριότητα, που αναγνωρίζεται, από τη νέα οικονομική επιστήμη στο άχρηστο, διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό κράτος, αποκτά σάρκα και οστά, σε περίοδο κρίσης. Περί τίνος πρόκειται;;; Μα, είναι σαφές...πρόκειται για τη σωτηρία των τραπεζών, που προσπαθώντας να αυξήσουν όσο γίνεται περισσότερο τα κέρδη τους, εκτίθενται σε κινδύνους και φέρνουν την κρίση!!! Χρήματα, ευτυχώς, υπάρχουν... θα χρησιμοποιηθούν οι οικονομίες των φορολογουμένων, όπως ακριβώς συνέβη και στην τρέχουσα κρίση, όπως θα γίνεται κάθε φορά που θα υπάρχει ανάγκη.
5. Να μην ξεχάσουμε, προς Θεού και την ανταγωνιστικότητα, που αποτελεί το Α και το Ω κάθε σύγχρονης επιχείρησης. Πώς επιτυγχάνεται; Μας κατευθύνει και εδώ με ασφάλεια η νέα οικονομία. Πρόκειται, τελικά, για πολύ απλή διαδικασία: αρχικά, περιορίζεται αποφασιστικά ο αριθμός των απασχολουμένων σε κάθε επιχείρηση - μειώνεται στο ελάχιστο δυνατό. Στη συνέχεια, αυξάνονται οι ώρες εργασίας αυτών που εναπέμειναν. Πόσο; Μα, δεν υπάρχει όριο. Οσο χρειάζεται. Αλλωστε, ανάμεσα και σε πολλά άλλα, αυτό ακριβώς επιδιώκεται με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, κάτω από τη γενική επιγραφή των βελτιώσεων. Τέλος, ο στόχος της ανταγωνιστικότητας ολοκληρώνεται με την κατακόρυφη πτώση της εργατικής αμοιβής. Πόση μείωση; Φθάνει, επιτέλους, με τις αφελείς ερωτήσεις... η πτώση της εργατικής αμοιβής δεν έχει πάτο στη νέα οικονομία, αφού μια έκφανση της ανταγωνιστικότητας είναι και η προσπάθεια εξίσωσης του μισθού με το επίπεδο που ισχύει στις πιο υπανάπτυκτες οικονομίες της υφηλίου. Και άλλωστε, ποιος θα το ελέγξει; Ατομικές και όχι συλλογικές θα είναι εφεξής οι συμβάσεις εργασίας, και σε όποιον αρέσει. Και... τι θα κάνουμε με την αυξημένη αυτή ανταγωνιστικότητα; Και εδώ είναι ξεκάθαρη η απάντηση... Αλλωστε, ήδη και στη χώρα μας, τα μέτρα άρχισαν να αποδίδουν θεαματικά και καταγράφεται αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Ιδού, λοιπόν, που οι εξαγωγές μας εμφανίζονται αυξημένες - αν και μειώθηκε η παραγωγή μας!!!. Είναι, πράγματι θαυματουργή η οικονομική πολιτική του ΔΝΤ: χάρις στη μείωση μισθών και συντάξεων, οι ιθαγενείς περιορίζουν αναγκαστικά την κατανάλωσή τους, και έτσι αυξάνεται η ελληνική ανταγωνιστικότητα, και σώζεται η πατρίδα. Η πρόοδος έρχεται ταχύτερα από όσο οι σωτήρες μας την είχαν, αρχικά, εκτιμήσει!!! Και πού είμαστε ακόμη: σε λίγα χρόνια θα ζούμε σε μια αγνώριστη χώρα! Τελικά, να το τονίσουμε για να το συνειδητοποιήσουν και οι βραδύνοες «αυτή η ελληνική κρίση ήταν η μεγάλη μας ευκαιρία, για να τα αλλάξουμε όλα»!
6. Επαναστατικές μεταβολές, όμως, συντελέστηκαν και στη θεωρία της ανάπτυξης. Στα χρόνια του πρόσφατου σκοταδισμού, οι οικονομολόγοι υποστήριζαν ότι μια οικονομία σε βαθιά ύφεση, είναι παρανοϊκό να προσδοκά οικονομική ανάπτυξη. Αλλά, όμως, αυτά ανήκουν στο σκοτεινό παρελθόν της οικονομικής επιστήμης. Αντιθέτως, τώρα, όσο βαθαίνει η ύφεση, τόσο δικαιολογείται η προσδοκία υψηλότερων αναπτυξιακών ρυθμών. Ετσι, λοιπόν, αφήνουμε πίσω τη μείωση του ΑΕΠ με εφιαλτικούς ρυθμούς - που θα υπερβούν το 10% - την αύξηση της ανεργίας - που θα ξεπεράσει το 20% - και προχωρούμε με ενθουσιασμό προς την ΑΝΑΠΤΥΞΗ της ελληνικής οικονομίας, όπως άλλωστε προβλέπεται στο σχετικό νομοσχέδιο, που ετοιμάζεται και του οποίου οι λεπτομέρειες θα εξαγγελθούν στα εγκαίνια της ΔΕΘ. Αυτό το σημείο, ήταν και το μοναδικό που λίγο ανησυχούσε τους «σοφούς» του ΔΝΤ, γιατί ενώ όλα στη χώρα μας πήγαιναν λαμπρά, δεν είχε ωστόσο αποδοθεί η δέουσα προσοχή στην αναπτυξιακή διάσταση του μνημονίου. Αλλά, ήδη, το προκάναμε και αυτό.
7. Κοσμοϊστορικής σημασίας είναι και η πρόοδος που συντελέστηκε στο εννοιολογικό περιεχόμενο του ανταγωνισμού. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι ο ανταγωνισμός παραμένει κυρίαρχος στόχος. Αλλά, ο τρόπος που αυτός επιτυγχάνεται έχει, ριζικά, μεταβληθεί καθώς οι σχετικές προσπάθειες τείνουν να τον εξισώσουν με μονοπώλιο. Ετσι, λοιπόν, προκειμένου να ενταθεί ο ανταγωνισμός οι επιχειρήσεις, κυρίως μεγάλων διαστάσεων, συγχωνεύονται, εξαγοράζονται ή, σε περίπτωση δημόσιων επιχειρήσεων, ιδιωτικοποιούνται.
8. Η εξοικείωση, εξάλλου, με την έννοια των μονόδρομων είναι απολύτως απαραίτητη στη νέα εποχή. Είναι ευτύχημα το γεγονός ότι τα ΜΜΕ κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για την κατανόηση αυτού του όρου, που εισέβαλε σχετικά πρόσφατα στη ζωή μας στα '80, μαζί με την παγκοσμιοποίηση. Οι προσπάθειες όμως των ΜΜΕ δεν είναι αρκετές, αν και οι ίδιοι δεν προσπαθήσουμε. Ο μονόδρομος, λοιπόν, είναι κάτι σαν το θάνατο. Δεν μπορεί κανείς να τον αποφύγει, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Το πιο αντιπροσωπευτικό αλλά και προς το παρόν τελευταίο παράδειγμα μονόδρομου είναι το μνημόνιο. Να το συνειδητοποιήσουμε, λοιπόν, για να μην αναζητούμε λύσεις εκεί που δεν υπάρχουν, ότι για την Ελλάδα του 2009 η κατοχή από το ΔΝΤ, καθώς και το μνημόνιο ήταν μονόδρομος. Γι' αυτό και δεν το συζητήσαμε το θέμα. Τι να συζητήσει κανείς όταν βρίσκεται σε μονόδρομο... Αν δεν σπεύδαμε να αποδεχθούμε αυτή τη μονοδρομική λύση, το τέλος ήταν αναπότρεπτο: Θα είχαμε ολοκληρωτικά καταστραφεί. Ενώ, τώρα... Τώρα είμαστε άρχοντες. Τώρα, οι νεαροί οικονομοκράτες του ΔΝΤ αποφασίζουν για μας. Με συνοπτικό τρόπο και χωρίς πολλές εξηγήσεις, μας επιβάλλουν, με κάθε λεπτομέρεια το σωστό που πρέπει να κάνουμε σε κάθε περίπτωση. Οι δικοί μας αρμόδιοι τους ακούν με κατανυκτική προσοχή. Και γιατί όχι, αφού πάμε τόσο, μα τόσο καλά. Αυτοί, τα ξέρουν όλα καλύτερα από μας. Εχουν εμπειρίες, διαθέτουν σχέδιο, που είναι πανομοιότυπο με αυτό που εφάρμοσαν στο παρελθόν σε πολλές άλλες χώρες, πριν από μας, αλλά και συγχρόνως μ' εμάς. Τα πράγματα πρέπει να απλοποιούνται: το ίδιο κοστούμι για χοντρούς και λιγνούς. Υπάρχουν, βέβαια, κάποια λεπτομερειακά προβλήματα με τις εξελίξεις στην Ελλάδα: τα δημόσια έσοδα φούνταραν τον Ιούλιο - αλλά πού θα μας πάνε, θα πάρουν επάνω τους από το φθινόπωρο και μετά, αφού έτσι προβλέπει το μνημόνιο! Η ύφεση και η ανεργία, πήραν την ανηφόρα - αλλά, δε χρειάζεται να ανησυχούμε, γιατί κι αυτά θα πάνε καλύτερα στη συνέχεια. Το γενικό επίπεδο των τιμών προβλεπόταν, σύμφωνα, με το μνημόνιο, ότι θα μειωθεί, αλλά κακοφόρμισε και το γύρισε σε στασιμοπληθωρισμό - μικρό το κακό... αυτό που μετρά είναι να ξεκαθαρίσουμε ποιος ή τι φταίει που η εξέλιξη ήταν διαφορετική από αυτήν που καταγράφεται στο μνημόνιο.
Επιτέλους, να το κατανοήσουμε. Αλλωστε, και η πλειοψηφία των ΜΜΕ προσπαθεί να το καταστήσει σαφές: το ότι, δηλαδή, όσοι αρέσκονται να υπενθυμίζουν τα καταστρεπτικά αποτελέσματα που είχε το ΔΝΤ από όπου πέρασε είναι, απλώς, κακόπιστοι. Γιατί, η Ελλάδα μας πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο. Και όλα τα υπόλοιπα, περί συντάξεων πείνας, περί καθεστώτος μεσαιωνικού στην αγορά εργασίας, περί κοινωνικών αδικιών που έφθασαν στο κατακόρυφο, περί πλήρους διάλυσης του κράτους πρόνοιας, περί επικίνδυνων μεταρρυθμίσεων στο χώρο της Παιδείας, περί εθνικών εξελίξεων που προμηνύονται τραγικές, όλα αυτά είναι σκέτη μιζέρια και αδυναμία κατανόησης των εθνοσωτήριων μεταβολών που γίνονται γύρω μας.
ΣΗΜ.: Το άρθρο της συνεργάτιδάς μας απηχεί τις απόψεις της.
ΡΙΖΟΣΠΑΤΗΣ http://www2.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=5809321
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου