Η παιδεία είναι μέτωπο ταξικής πάλης

Mε αφορμή το πρωτοσέλιδο της Ελευθεροτυπίας σχετικά με τις  προωθούμενες αλλαγές στο Λύκειο
αναδημοσιεύω  ένα πολύ μικρό τμήμα της πρότασης του ΚΚΕ για το Ενιαίο 12χρονο Βασικό Σχολείο.

Η παιδεία είναι μέτωπο ταξικής πάλης 

 

Το έργο της εκπαίδευσης εξαρτάται από την κοινωνία, εικόνα της είναι το σχολείο και της μοιάζει.Η διαδικασία μετάδοσης της συγκεντρωμένης πείρας και των κοινωνικών συνηθειών στις νεότερες γενιές, η μύησή τους στις συνθήκες της εργασίας και γενικότερα της κοινωνικής ζωής- αυτή είναι η κοινωνική λειτουργία της εκπαίδευσης, που αφορά τη διαπαιδαγώγηση των ανθρώπων και συμβάλλει στην παιδεία, την πνευματική καλλιέργεια και τον πολιτισμό της κοινωνίας. Η εκπαίδευση αλλάζει, γιατί υπηρετεί την αναπαραγωγή των συγκεκριμένων κάθε φορά κοινωνικών σχέσεων, το κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Κι από τότε που η κοινωνία χωρίστηκε σε τάξεις, η ίδια η παιδεία χωρίστηκε στα δυο: την παιδεία της ελίτ και τη μαζική παιδεία. Κι η εκπαίδευση εξελίχτηκε σε κρατικό οργανισμό , για να υπηρετήσει τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης .

Μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα, η μειοψηφία που κατέχει τα μέσα παραγωγής, ελέγχει ιδεολογικά και περιορίζει την παιδεία της συντριπτικής πλειοψηφίας. Ταυτόχρονα ενδιαφέρεται για την ίδια της την αναπαραγωγή, φροντίζοντας για την προνομιακή μόρφωση των δικών της παιδιών και εξαγοράζοντας την αφρόκρεμα της επιστήμης που φιλτράρεται σταδιακά μέσα από την εκπαίδευση. Δεν είναι φανερό σήμερα ποιες δυνάμεις έξω από την εκπαίδευση υπαγορεύουν την εκπαιδευτική πολιτική, για να προωθήσουν την ταξική διαφοροποίηση και τον έλεγχο της παιδείας; Υπηρετώντας την οικονομία της καπιταλιστικής αγοράς, με οδηγίες και κατευθύνσεις των μηχανισμών και των κέντρων του διεθνούς κεφαλαίου, με κρατικούς νόμους και διατάγματα και την άμεση παρέμβαση των μεγαλοεπιχειρηματιών, οι καπιταλιστές όλο και πιο φανερά καθορίζουν την εκπαίδευση στα μέτρα τους.

Στην εκπαίδευση της χώρας μας και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες προωθούνται τον τελευταίο καιρό μια σειρά αναδιαρθρώσεις με σκοπό την "ανταγωνιστικότητα". Η "ανταγωνιστικότητα" ήταν ο βασικός στόχος και της εγχώριας "εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης", όπως σημείωνε η εισηγητική έκθεση του νόμου 2525/97. Έτσι καλείται η εκπαίδευση να προσαρμοστεί στην πορεία της Ελλάδας προς την ΟΝΕ. Τι θα πει όμως "ανταγωνιστική" εκπαίδευση; Το ζητούμενο από την εκπαίδευση είναι να προωθήσει την απασχολησιμότητα-μια μορφή απασχολησιμότητας είναι άλλωστε η "δια βίου κατάρτιση" που κάνει ήδη το βίο αβίωτο σε όλους τους λαούς της Ευρώπης. Οι εργαζόμενοι καλούνται να αποδεχτούν την ισόβια ομηρία, να εναλλάσσονται στην ανεργία και να ζουν σε συνεχή φτώχεια και σε διαρκή ανασφάλεια. Να συμφωνήσουν ότι η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης και η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων είναι για το καλό τους. Αποδοτική θεωρείται η εκπαίδευση που συμβάλλει στην αναπαραγωγή πιο φθηνής κι "ευέλικτης" εργατικής δύναμης και ελαστικής συνείδησης. Που καλλιεργεί "το επιχειρηματικό πνεύμα", προβάλλει σαν πρότυπο ζωής, σαν εξυπνότερους και παραγωγικούς, αυτούς που πλουτίζουν από τον ξένο ιδρώτα και αποφασίζουν για λογαριασμό μας. Που στο σύνολό της , όχι μόνο η ιδιωτική αλλά και η δημόσια, βρίσκεται κάτω από τον έμμεσο κι άμεσο έλεγχο των μεγαλεμπόρων, των τραπεζιτών και των βιομηχάνων.

Η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων είναι σήμερα βασικός μοχλός για την ταξική διαφοροποίηση και τον έλεγχο της εκπαίδευσης από το μεγάλο κεφάλαιο, που προσδιορίζει τους όρους και το περιεχόμενό της. Οι δημόσιες δαπάνες μειώνονται κι η εκπαίδευση είναι προτιμότερο να κοστίζει λίγο. Οι πολλοί πρέπει να χρειάζονται λίγα- το σχολείο πρέπει να δίνει λιγότερα, τις στοιχειώδεις μόνο γνώσεις (γραφή, ανάγνωση, αρίθμηση, χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και ξένης γλώσσας) . Τα υπόλοιπα ας αναζητηθούν στην αρχική και συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση, που παρέχεται εκτός εκπαίδευσης και την πληρώνουν κιόλας οι εργαζόμενοι στους εκμεταλλευτές τους. Έτσι το βάρος επιφορτίζεται η εργατική οικογένεια κι όσο αντέξει. Ύστερα, προβάλλεται η ανάγκη "να πάψει η σχολική εκπαίδευση να είναι μονοπώλιο των σχολείων". Πολλοί εργοδότες θα αναλαμβάνουν οι ίδιοι να "μορφώσουν" τους εργάτες τους είτε μέσα στην παραγωγή είτε σε ιδιωτικά ινστιτούτα κατάρτισης. Υποκαθίσταται η ίδια η έννοια της εκπαίδευσης από την "κατάρτιση". Και τα πανεπιστήμια πρέπει να προσαρμοστούν στις "ανάγκες της αγοράς"- οι βραχυπρόθεσμες σπουδές είναι προτιμότερες. Πληθαίνουν τα ψευτοεπιστημονικά προγράμματα και οι σχολές μαϊμούδες, τύπου ΠΣΕ. Προλετάριοι θα βγουν και από τα ΤΕΕ και τα ΙΕΚ και τα ΠΣΕ και τη μεγάλη μάζα των ΤΕΙ και των πανεπιστημίων. Η ίδια η παρέμβαση του μεγάλου κεφαλαίου στη δημόσια εκπαίδευση δεν έχει σκοπό την αναβάθμιση της μαζικής παιδείας. Για την ελίτ φροντίζουν- οι λίγοι που θα περάσουν τους αλλεπάλληλους ταξικούς φραγμούς αρκούν για να διευθύνουν την "Ευρώπη των πολιτών".

Οι σχεδιασμοί των ιμπεριαλιστικών κέντρων τίποτε κοινό δεν έχουν με τις μορφωτικές ανάγκες του λαού και της νεολαίας. Οι σύγχρονοι προλετάριοι αργά ή γρήγορα θα κρατήσουν άλλες σημαίες. Ο αγώνας για τη γνώση και τη μόρφωση είναι αναπόσπαστη πλευρά της ταξικής πάλης. Η ζωή μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο,όταν η γνώση, που είναι μέσο για να αλλάξουμε τη ζωή μας, γίνεται κτήμα όλων των ανθρώπων αντί να μονοπωλείται από μια περιορισμένη ομάδα ισχυρών και τάχα ειδικών. Αυτοί βέβαια ξέρουν ότι η γνώση γίνεται δύναμη στα χέρια της ανθρώπινης κοινωνίας, γκρεμίζει κόσμους που είναι θεμελιωμένοι στην ψευτιά. Γι' αυτό, την περιορίζουν και την ελέγχουν, κι από τη βάση ως την κορφή της εκπαίδευσης, τη βρίσκουμε λογοκριμένη και κοντρολαρισμένη στα μέτρα και στους σκοπούς του συστήματος. Η έλλειψη της γνώσης της πραγματικότητας κάνει τον άνθρωπο ανίσχυρο, του περιορίζει την εμβέλεια της προοπτικής και της σκέψης και συνεπώς της δράσης. Η έλλειψή της αδρανοποιεί τον άνθρωπο, ενώ η προσέγγιση της αλήθειας είναι πράξη ανατρεπτική. Να γιατί η απαίτηση για μόρφωση δεν μπορεί να έχει όρια. Πάντα πρέπει να μαθαίνουμε, όχι για να ξέρουμε απλά, αλλά να μαθαίνουμε και να είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιούμε τη γνώση αυτή, για να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη. Κι αυτό είναι ένας διαρκής αγώνας, που βασίζεται στην εμπιστοσύνη στη δύναμη του ανθρώπινου λογικού να φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο, αντίθετα απ' ότι επιχειρείται σήμερα με την υποκριτική επίκληση "να μαθαίνουμε πώς να μαθαίνουμε". (Αλήθεια, ποιος ορίζει "τι, για ποιο σκοπό και πώς θα μαθαίνουμε";). Γι' αυτό κι η εργατική τάξη, η νεολαία, τα φτωχά λαϊκά στρώματα χρειάζονται Ενιαία Δημόσια Δωρεάν Εκπαίδευση, την πνευματική καλλιέργεια, την ολόπλευρη παιδεία όλου του λαού, σαν προϋπόθεση για την προσωπική πρόοδο και κριτήριο της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Για έναν κόσμο, όπου όλοι θα δουλεύουν κι όλοι θα μορφώνονται, για να απολαμβάνουν τον κοινό πλούτο, τα επιτεύγματα του πολιτισμού, και να διαφεντεύουν την τύχη τους.

Η σύγκρουση με την κυρίαρχη πολιτική είναι αναπόφευκτη, απαιτεί όμως συνείδηση των κοινών συμφερόντων, που χτίζεται μέσα στον κοινό αγώνα, στα ενιαία μέτωπα πάλης για την παιδεία, την εργασία, τον πολιτισμό, την ειρήνη, το περιβάλλον, τα δημοκρατικά δικαιώματα. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιηθεί πλατειά ότι μόνο η δύναμη ενός αντιμπεριαλιστικού λαϊκού μετώπου και η θέληση μιας εξουσίας, που δε θα προσκυνά το ντόπιο και ξένο κεφάλαιο, μπορεί να οδηγήσει την εκπαίδευση στο δρόμο των λαϊκών αναγκών. Συχνά κι από πολλούς υποστηρίζεται ότι η εκπαίδευση πρέπει να μείνει πέρα από πολιτικές διαμάχες, τα κόμματα έξω από το σχολείο και το εκπαιδευτικό κίνημα μακριά από τα πολιτικά κόμματα. Εξαπατούνται ή συνειδητά εξαπατούν. Όταν και το επιμέρους μορφωτικό αίτημα σκοντάφτει σε γενικές πολιτικές επιλογές, όταν κι η αμφισβήτηση ενός εκπαιδευτικού μέτρου αντιμετωπίζεται με όλη τη δύναμη των κρατικών μηχανισμών, όταν οι υπουργοί της κυβέρνησης "πίνουν καφέ" στα σχολεία και ΜΑΤ και εισαγγελείς αναλαμβάνουν εκπαιδευτικό έργο ...η ανεξαρτησία από τα κόμματα κι η άρνηση της πολιτικής πάλης της εργατικής τάξης ένα μόνο σημαίνει: μετατροπή του οράματος σε ουτοπία, του δικαιώματος σε "όνειρο καλοκαιρινής νύχτας", της αγωνιστικής διάθεσης σε παραίτηση, υποταγή και μοιρολατρική αποδοχή και συνενοχή. Οι αγώνες των εκπαιδευτικών και τελευταία των μαθητών αποκαλύπτουν όλο και περισσότερο πως η παιδεία αποτελεί μέτωπο της γενικότερης κοινωνικής-πολιτικής πάλης. Τα προβλήματα του σχολείου δε θα λυθούν μέσα στο μικρόκοσμο του σχολείου. Εκπαιδευτικές κοσμογονίες, ρήξεις κι ανατροπές δεν μπορούν να γίνουν "ανεξάρτητα" από την αντιπαράθεση των κοινωνικών τάξεων και των πολιτικών τους εκφραστών.

Ο λαός-δημιουργός καλείται σήμερα να αποφασίσει αν θα πάρει στα δικά του χέρια την υπόθεση της εκπαίδευσης και της παιδείας του ή θα την αφήσει έρμαιο της ιδιωτικής κερδοσκοπίας. Αν θα συμβιβαστεί με την ταξική πολιτική της αντιδραστικής αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης ή θα την αντιπαλέψει. Αν θ' ανοίξει το δρόμο για την αναγκαία αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης, που είναι αναπόσπαστη από την ανάγκη μιας νέας οργάνωσης ολόκληρης της κοινωνίας, τη σοσιαλιστική κοινωνία. ΄Ώστε όλα τα κοινωνικά αγαθά τόσο τα υλικά όσο και τα πνευματικά, που σήμερα είναι εμπόρευμα, προνόμιο και μονοπώλιο της άρχουσας τάξης, να περάσουν στον κοινωνικό έλεγχο από τους ίδιους τους δημιουργούς τους και να γίνουν κτήμα του κοινωνικού συνόλου.