Το Μουντιάλ και οι ... αριστεροί

Του Θοδωρή Λιάππη*

Το Μουντιάλ συνεχίζεται στη χώρα του ποδοσφαίρου και για πρώτη φορά, παρά τα πατριωτικά καλέσματα, οι γειτονιές της Βραζιλίας μαζί με τα ελπιδοφόρα συναισθήματα για την πορεία της ομάδας τους είναι γεμάτες από οργή και αγανάκτηση για μια πραγματικότητα που ζει ο λαός της Βραζιλίας και δεν μπορεί να κρυφτεί ή να χαθεί μέσα στις τυμπανοκρουσίες της διοργάνωσης.

Παρόλο που η «αριστερή» κυβέρνηση, με τις οδηγίες της FIFA, εξέδωσε διάταγμα για την καταστολή των λαϊκών κινητοποιήσεων, θεωρώντας τους διαδηλωτές εχθρούς, οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται και αντιμετωπίζονται με άγρια καταστολή.

Μια πραγματικότητα λοιπόν που προσφέρεται για συζήτηση και συμπεράσματα στη χώρα μας, μιας και έχει χυθεί πολύ μελάνι για το ενδεχόμενο μιας «αριστερής» κυβέρνησης, που θα δώσει τέλος στον κατήφορο του λαού και θα κάνει την ανατροπή.

Το βραζιλιάνικο ...όνειρο...

Εχει σημασία σ' αυτό το σημείο να δούμε ορισμένα στιγμιότυπα από την επίσκεψη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βραζιλία πριν από 2 χρόνια:

«Η ηγεσία της χώρας κατάφερε πριν δέκα χρόνια να παραλάβει μια χώρα στα πρόθυρα μιας μεγάλης κοινωνικής κρίσης, που είχε οδηγηθεί από την εφαρμογή ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών, και να την οδηγήσει σε μια συντεταγμένη, κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση με αναδιανομή του πλούτου, αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας και μια προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης με επιμονή σε αναπτυξιακές πολιτικές» (Αλ. Τσίπρας 17/12/2012).

Στην Ελλάδα, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μιλούσαν τότε για τη σημασία αυτής της επίσκεψης, συνδέοντάς τη με τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικό είναι ένα απόσπασμα από τοάρθρο του μέλους της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Γαβριήλ Σακελλαρίδη στις 5 Δεκέμβρη 2012:«Το αποτέλεσμα της λιτότητας που επιβλήθηκε από το ΔΝΤ, τους πιστωτές και την εγχώρια ολιγαρχία στη Βραζιλία ήταν να εκτιναχτεί η φτώχεια, η εξαθλίωση και οι ανισότητες. Η επίσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεν είναι μόνο συμβολική αλλά και ουσιαστική. Εχει σκοπό να αναδείξει τη φύση της κρίσης στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη σε δύο χώρες (εννοώντας και την Αργεντινή) που καταστράφηκαν από παρόμοιες πολιτικές, αλλά κατάφεραν να ορθοποδήσουν με τις πολιτικές που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ».

Οι πολιτικές αυτές που αναφέρονται στο σχετικό άρθρο και έχουν ειπωθεί αρκετές φορές στα λεγόμενα εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ στηρίζονται σε άξονες όπως η συντεταγμένη, κοινωνικά δίκαιη έξοδος από την κρίση με αναδιανομή του πλούτου, η παραγωγική ανασυγκρότηση με επιμονή σε αναπτυξιακές πολιτικές. Κάτι ανάλογο δηλαδή που έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται εδώ και 10 χρόνια στη Βραζιλία και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα με ορίζοντα δεκαετίας.

...και η στυγνή πραγματικότητα

Μάλιστα! Αποτελέσματα έχουμε σήμερα; Εχουμε, απ' ό,τι λέει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ας τα δούμε:

- Οσον αφορά τη δίκαιη έξοδο από την κρίση:

Πενήντα τρία εκατομμύρια ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και 23 εκατ. σε ακραία μιζέρια. Η επισφάλεια κυριαρχεί στις συνθήκες εργασίας. Σημαντικό μέρος εργαζομένων δουλεύει σε συνθήκες όπου δεν υπάρχει σεβασμός για ελάχιστα δικαιώματα, με 40 έως και 45 ώρες εργασία τη βδομάδα, χωρίς την αργία της Κυριακής.

- Για την αναδιανομή του πλούτου:

Το 2009, το πλουσιότερο 10% της χώρας συγκέντρωσε το 42,5% του εθνικού εισοδήματος, σαράντα φορές περισσότερο από το 10% των φτωχότερων, ενώ το 5% των πλουσιότερων κατέχει εισόδημα μεγαλύτερο από το 50% των φτωχότερων. Ο βασικός μισθός είναι 215 ευρώ και είναι κάτι σαν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που διαφημίζει εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ.

- Η παραγωγική ανασυγκρότηση:

Οι εξαγωγές αυξήθηκαν μέσα στο 2011 κατά 245%, φθάνοντας σε όγκο το μέγεθος - ρεκόρ των 250,3 δισ. δολαρίων. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις και η εισροή αποθεματικών κεφαλαίων κατέγραψαν επίσης ρεκόρ, καθώς ξεπέρασαν τα 350 δισεκατομμύρια δολάρια. Η εκτίναξη των κερδών είναι αυτό που κυρίως χαρακτηρίζει αυτήν τη διαχείριση. Μέσα σε λίγα χρόνια εταιρείες, όπως η «Petrobras», η μεταλλουργική «Vale do Rio Dose», η αεροναυπηγική «Embraer» και η τράπεζα Unibanco, πλέον έχουν αναδειχθεί σε παγκόσμιους επιχειρηματικούς κολοσσούς. Στην οικονομία κυριαρχούν οι εκατό μεγαλύτεροι επιχειρηματικοί όμιλοι της χώρας. Ενδεικτικά, αυτοί οι όμιλοι σημείωσαν το 2010 έναν όγκο πωλήσεων που αντιστοιχεί στο 56% του ΑΕΠ.

Εχουμε κι άλλα: Η κυβέρνηση προχώρησε σε φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές, ενίσχυσε με δημόσιο χρήμα τις μεγάλες επιχειρήσεις και εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με το οποίο συναγωνίζεται τις πιο νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις: Λιμάνια, αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, πετρελαιοπαραγωγικά πεδία.

Αυτά λοιπόν είναι μερικά από τα αποτελέσματα της πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ που εφαρμόζεται στη Βραζιλία πιστά από «αριστερή» κυβέρνηση με συμμετοχή του ΚΚ της Βραζιλίας. Μάλιστα, στέλεχός του είναι ο υπουργός Αθλητισμού, που προειδοποιούσε ότι η κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει σε κινητοποιήσεις να διαταράξουν το Μουντιάλ και καλεί τους εργαζόμενους να εγκαταλείψουν τις απεργίες.

Κέρδη για το κεφάλαιο ...πείνα για το λαό

Αλήθεια, μπορεί κάποιος που προβληματίζεται για την κατάσταση στη χώρα μας, που σκέφτεται ριζοσπαστικά, που είναι υπέρ των αγώνων των εργαζομένων, να μην αξιολογήσει την πείρα που βγαίνει από την ίδια την εξέλιξη της ζωής, την πείρα από την πραγματικότητα που διαμορφώνεται ως συνέπεια εφαρμοζόμενων πολιτικών, όπως λέει σωστά και το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ; Πόσο έχει αλλάξει η ζωή του βραζιλιάνικου λαού από τα 10 χρόνια τώρα «αριστερής» διακυβέρνησης, που διαδέχθηκε νεοφιλελεύθερη διαχείριση; Ποιες από τις βασικές ανάγκες αποκαταστάθηκαν; Ας πάρουμε το παράδειγμα της στέγασης που είναι κραυγαλέο. Σήμερα, υπάρχουν 1,6 εκατομμύρια κατοικίες σε φαβέλες και επισφαλή οικήματα, όπου διαβιούν 52,3 εκατομμύρια άτομα, δίχως υποδομές και με κακή ποιότητα ζωής και κάθε τόσο αποδεκατίζονται οικογένειες λόγω «φυσικών καταστροφών». Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια δεκάδες χιλιάδες οικογένειες εκδιώχθηκαν αυθαίρετα άρον άρον από τα σπίτια τους για να ανοιχθεί χώρος για στάδια και ιδιωτικά αεροδρόμια, χωρίς αποζημίωση. Το μόνο μέτρο που πήρε η κυβέρνηση ήταν η πολιτική στήριξης για αγορά κατοικίας, μέσω δανείων φυσικά.

Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν και με τις υποδομές Υγείας και Εκπαίδευσης, με τις περικοπές να έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και να βρίσκονται δικαιολογημένα στο επίκεντρο των διαδηλώσεων.

Είναι δυνατόν μια ανάπτυξη που εξασφαλίζει από ό,τι είδαμε την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα των μεγάλων οικονομικών ομίλων να δίνει την απάντηση στα λαϊκά προβλήματα; Να διασφαλίζει την ευημερία στο λαό μιας χώρας; (Ακόμα και από μια διοργάνωση που υποτίθεται θα αναβαθμίσει τη ζωή του λαού οι λαϊκές οικογένειες δεν έχουν να περιμένουν τίποτα. Από τα 5 δισ. δολάρια που υπολογίζονται τα κέρδη του Μουντιάλ το 90% θα πάει στις πολυεθνικές).

Αν είναι, τότε θα πρέπει να δώσουμε και μια απάντηση για τις μαζικές κινητοποιήσεις που διαρκούν καιρό στην 6η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που ο πλούτος που παράγει φτάνει και περισσεύει για να ζήσει καλά ο λαός της. Αρκεί να πούμε ότι η Βραζιλία έχει ενεργειακή αυτάρκεια σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο και την υδροηλεκτρική ενέργεια και είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός καφέ, ζάχαρης, χυμού πορτοκαλιού, βιοκαύσιμου στον κόσμο, πέραν του βοδινού κρέατος και κοτόπουλου, κάτι που την τοποθετεί μεταξύ των 5 μεγαλύτερων εξαγωγών τροφίμων του πλανήτη.

Βέβαια, η χώρα μας δεν είναι Βραζιλία, όμως ο ίδιος δρόμος προτείνεται κι εδώ, η ίδια συνταγή, με τις ιδιαιτερότητες και τις αντίστοιχες αναλογίες που υπάρχουν. Δηλαδή, την οικονομία της χώρας μας θα την έχουν στα χέρια τους οι επιχειρηματικοί όμιλοι, αυτοί θα ορίζουν και την ανάπτυξη, με τεράστια κέρδη για μια χούφτα «υγιείς» και με διαφανείς διαδικασίες επιχειρηματίες από τη μια και από την άλλη εκατομμύρια ανθρώπους να βιώνουν ακραία φτώχεια και μιζέρια.

Για ποια ανατροπή λοιπόν μιλάνε; Εκτός αν ανατροπή λένε τα ψίχουλα που υπόσχονται, όπως η «Bolsa Familia» («τσάντα της οικογένειας») στη Βραζιλία, που σε κρατά στη ζωή με ένα πιάτο φαΐ και ένα πενιχρό επίδομα. Το αντίστοιχο επίδομα - ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα - που προτείνεται στην Ελλάδα είναι 13,1 ευρώ τη μέρα για μια 4μελή οικογένεια.

Συμπόρευση με το ΚΚΕ ο μόνος δρόμος

Οσοι προβληματίζονται και ανησυχούν, θεωρούν τον εαυτό τους αριστερό, πρέπει τώρα να σκεφτούν: Η παραπάνω πραγματικότητα δεν είναι η πραγματικότητα του ΚΚΕ, αλλά η πραγματικότητα μιας χώρας που, όπως η δική μας, μπορεί να θρέψει το λαό της με αυτάρκεια, να λύσει άμεσα όλα τα μεγάλα προβλήματα που βασανίζουν το λαό της και του κάνουν την καθημερινή ζωή αφόρητη.

Εχουν λοιπόν δύο επιλογές. `Η να δοκιμάσουν να επενδύσουν σε μια αριστερή διαχείριση του καπιταλισμού και στη χώρα μας, με ανάλογες συνέπειες όπως της Βραζιλίας, ή να συμπορευθούν με το ΚΚΕ σε ένα δρόμο όπου αναμφισβήτητα οι μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες και οι πηγές πλούτου της χώρας, αντί να αξιοποιούνται για τις ανάγκες της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων που τις έχουν σήμερα στα χέρια τους, να αξιοποιηθούν για να καλύψουν όχι μόνο τις απώλειες που έχουμε τα χρόνια της κρίσης σε εισόδημα και παροχές αλλά συνολικά όλες τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας, χωρίς ανισότητες και διακρίσεις και χωρίς να εξαρτάται η παροχή τους από την τσέπη μας.

Και η μια επιλογή μπορεί να γίνει και η άλλη. Η μια απαιτεί θυσίες για τα κέρδη των λίγων - των μονοπωλίων όπως λέμε εμείς στην «ξύλινη» γλώσσα - πετώντας ένα ελάχιστο μέρος-ψίχουλα στο τραπέζι για τη λαϊκή οικογένεια. Η άλλη απαιτεί αγώνα, σύγκρουση με δυσκολίες και εμπόδια, δίνοντας όμως οφέλη, παροχές και δικαιώματα, αφού όλα τα κέρδη, ό,τι παράγεται δηλαδή στη χώρα μας, θα εξασφαλίζουν τις ανάγκες των πολλών. Οφείλουμε να 'μαστε καθαροί απέναντι σε όλο αυτό τον κόσμο. Οχι μόνο στα λόγια, αλλά και στην καθημερινή πάλη για την ανατροπή της εφαρμοζόμενης πολιτικής και των συνεπειών της. Και αυτό κάνουμε! Δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε. Η πείρα μάς βοηθά να βγάζουμε ασφαλή συμπεράσματα, να διαμορφώνουμε γραμμή και πρόταση διεξόδου. Παλεύουμε αυτή η πρόταση να αποκτήσει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας του λαού μας ώστε να γίνει και εφαρμόσιμο σχέδιο εξουσίας και διακυβέρνησης. Σήμερα, χρειάζεται προπάντων τη στήριξη των ανθρώπων με ριζοσπαστική σκέψη που αναζητάνε διέξοδο, όχι το μικρότερο κακό ή να αμβλύνουν γωνίες. Που καταλαβαίνουν ότι τα περισσότερα ψίχουλα θα παραμένουν ψίχουλα και το τραπέζι πάλι δεν θα είναι γεμάτο, πάλι δεν θα χορταίνουν όσοι κάθονται γύρω απ' αυτό. Που δεν βολεύονται με το σάπιο αυτό σύστημα, που έχουν ζήσει και έχουν δει το πόσο αμείλικτο και αδίστακτο είναι και προβληματίζονται όταν ακούνε για καλύτερη διαχείριση και για καλύτερη διαπραγμάτευση.

Κάτι για το τέλος:

Η «αριστερή» Πρόεδρος της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρουσέφ, κάλεσε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλ. Τσίπρα στον τελικό του Μουντιάλ. Είναι σημαντικό, καθώς θα έχει την ευκαιρία να δει για άλλη μια φορά από κοντά την πείρα της «αριστερής» διαχείρισης του καπιταλισμού, των «φιλολαϊκών» επενδύσεων του Μουντιάλ, καθώς και την πείρα της «αριστερής» καταστολής των διαδηλώσεων.

*Ο Θοδωρής Λιάππης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη» της 6ης Ιούλη 2014.