Το γυναικείο σώμα ως μέσο «αριστερής» προπαγάνδας;

Η αναδημοσίευση του άρθρου στην ηλεκτρονική έκδοση της «Αυγής»

«Ο σεξισμός αναζωπυρώνεται. Ολα τα μέσα προώθησης της ισότητας των φύλων αμφισβητούνται (...) Η Αριστερά, ενόψει και του κυβερνητικού σχεδίου της, πρέπει να κάνει το εξής: Να διατηρήσει, να αναπτύξει και να επεκτείνει ό,τι θετικό έγινε για την ισότητα στη Μεταπολίτευση. Να τονώσει τα εργαλεία άσκησης πολιτικής για το φύλο» («Αυγή» 29/3/2014). Αυτό είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της προσέγγισης του ΣΥΡΙΖΑ στο περιεχόμενο της ισότητας των φύλων. Φαίνεται όμως ότι κάποιοι «αριστεροί» σύμμαχοί τους στην Ιταλία χρησιμοποιούν ως εργαλείο την ίδια τη γυναίκα, πιο σωστά το σώμα της, για να πετύχουν προβάλλοντας το ψηφοδέλτιο «Για μια άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα». Είναι, φαίνεται, και αυτό ένα από τα μέσα «άσκησης πολιτικής για το φύλο».

Γιατί το λέμε; Γιατί στην ηλεκτρονική έκδοση της «Αυγής», αναδημοσιεύτηκε άρθρο του Αλεσάντρο Τζιλιότι, δημοσιογράφου στο εβδομαδιαίο ιταλικό περιοδικό «L' Espresso«, με τίτλο «Τα media και ο κώλος».

Εκφυλισμός

Τι έγραφε; Για την απόφαση της Πάολα Μπακίντου, επικεφαλής της ομάδας επικοινωνίας του ψηφοδελτίου «Για μια άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» στην Ιταλία, η φωτογραφία της οποίας με μπικίνι συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας και τα σχόλια του Τύπου και στη χώρα μας, αφού παρουσιάστηκαν αναλυτικά ρεπορτάζ γι' αυτό το γεγονός σε όλες σχεδόν τις εφημερίδες αλλά και στα τηλεοπτικά μέσα, με την επίμαχη φωτογραφία, ενώ μια εφημερίδα της πήρε και συνέντευξη.

Να τι γράφει το άρθρο: «Εζησα μέρα με τη μέρα τα τηλεφωνήματα και τα μηνύματά της, τις τεράστιες δυσκολίες στο εσωτερικό των οποίων κινήθηκε για να προσπαθήσει να φθάσει τους στόχους της: Πρώτον, να γνωρίσει την ύπαρξη αυτού του ψηφοδελτίου, δεύτερον να κοινοποιήσει τουλάχιστον ένα ή δύο από τα βασικά προγραμματικά στοιχεία του, τρίτον να προσπαθήσει να δώσει να καταλάβουν οι άλλοι ότι η πρόθεση του ψηφοδελτίου δεν είναι να επαναλάβει για πολλοστή φορά ένα συνονθύλευμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, αλλά ότι προσπαθεί να κάνει ένα καινούργιο και διαφορετικό πράγμα τόσο στο επίπεδο της σκέψης όσο και της γενεαλογικής αλλαγής της αριστεράς.

Η Πάολα και η μικρή ομάδα της, ουσιαστικά, μέχρι αυτή τη στιγμή δεν κατάφεραν να πετύχουν κανένα από τους τρεις στόχους (...) Δεν κατάφεραν να τους βάλουν ούτε ένα μονόστηλο, μια αναφορά, μια φωτογραφία με μια λεζάντα (...) Την προηγούμενη Παρασκευή αγανακτισμένη η Πάολα μου είπε: Φθάνει, σε αυτή την χώρα και σε αυτό το σύστημα των media ο μόνος τρόπος για να καταλήξεις στις εφημερίδες είναι να δείξεις τα βυζιά ή τον κώλο σου. Στήθος έχω λίγο, αύριο θα δείξω τον κώλο. Νόμιζα ότι αστειευόταν. Αντίθετα το έκανε».

«Ξεκίνησε η προεκλογική εκστρατεία και εγώ χρησιμοποιώ όλα τα μέσα», ήταν το σχόλιο της Μπακίντου κάτω από τη φωτογραφία που ανάρτησε στο λογαριασμό της στο facebook. Η ίδια χαρακτήρισε την κίνηση αυτή ως «μια ανάρτηση παιχνιδιάρικη και ειρωνική», ως ένα σχόλιο ενάντια στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που δεν προβάλλουν το συνδυασμό και τους υποψηφίους του. Παιχνιδιάρικη, ειρωνική κίνηση ή εκφυλισμός;

Ο τρόπος που λειτουργούν τα αστικά ΜΜΕ είναι βέβαια γνωστός. Είναι δηλαδή γνωστά τα πρότυπα που καλλιεργούνται, η εκπόρνευση που προωθείται μέσα από όλες τις ζώνες του προγράμματός τους, ο «σεξισμός» που καταγγέλλουν η «Αυγή» και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Επίσης, είναι γνωστή η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ να αναδεικνύει τα ζητήματα της προβολής σεξιστικών προτύπων, να εναντιώνεται σ' αυτά, αλλά αποσπασμένα από την κοινωνική τους ρίζα. Να τα αναδεικνύει όμως ως ουσία και περιεχόμενο της ανισοτιμίας, ως πρόβλημα που αφορά όλες τις γυναίκες ανεξάρτητα, υποτίθεται, από την τάξη στην οποία ανήκουν. Είναι επίσης πρόσφατη η αντιπαράθεση με άξονα τις σεξιστικές προσβολές εναντίον γυναικών βουλευτών. Γύρω από αυτό η «Αυγή» αρθρογράφησε, εκτιμώντας ότι «οι γενικευμένες πια προσβολές της αξιοπρέπειας των γυναικών στα κέντρα των αποφάσεων αποσκοπούν στο να τις απωθήσουν από τον δημόσιο χώρο», καθώς «άρχισαν να αναδεικνύονται σε σοβαρό ανταγωνιστικό παράγοντα στη δημόσια ζωή». Θέτοντας δηλαδή τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα δύο φύλα και όχι ανάμεσα στο λαό και τους εκμεταλλευτές του. Ερμηνεύοντας τις αντιδραστικές απόψεις και πρακτικές - οι οποίες έχουν πολύ πιο βαριές συνέπειες για τις γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων παρά για τις αστές στη μεγάλη πλειοψηφία τους εκλεγμένες στη Βουλή - ως απότοκο της «πατριαρχικής κοινωνίας» και όχι ως δείγμα της σήψης του καπιταλιστικού συστήματος και των αξιών του.

Στόχος η συνείδηση και των δύο φύλων

Ολα τα παραπάνω έχουν στόχο τη συνείδηση των γυναικών και βέβαια δεν προβάλλονται μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ. Στις αρχές του προηγούμενου έτους, ο Τύπος ασχολήθηκε με μια άλλη περίπτωση γυναικών που γδύθηκαν για «καλό σκοπό». Οι μητέρες των μαθητών σε μια μικρή κοινότητα της Ισπανίας βρέθηκαν αντιμέτωπες με τις περικοπές του υπουργείου Παιδείας, που περιόρισαν τη μεταφορά των μαθητών. Προκειμένου να συγκεντρώσουν το ποσό για να μισθώσουν ένα σχολικό λεωφορείο, προχώρησαν στην έκδοση ημερολογίου με ημίγυμνες φωτογραφίες τους. Δεν ξέρουμε αν ο στόχος επετεύχθη, η είδηση όμως πέρασε από τις σελίδες των ισπανικών σε αυτές των ελληνικών εφημερίδων. «Η μάνα τα πάντα μπορεί να κάνει για το παιδί της. Ακόμα και να γδυθεί δημοσίως, αν χρειαστεί», ήταν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληγαν τα δημοσιεύματα. Συμπέρασμα που ασφαλώς δεν αφορούσε μόνο τις Ισπανίδες μητέρες που προχώρησαν στη συγκεκριμένη κίνηση, αλλά είχε ως αποδέκτη το σύνολο των γυναικών.

Φαίνεται όμως ότι είναι επιλογή των δυνάμεων - συμμάχων του ΣΥΡΙΖΑ, με ανοχή και απ' αυτόν (άλλωστε γιατί να δημοσιεύσει άρθρο στήριξης της ενέργειας της Μπακίντου;), να κάνουν πολιτική προπαγάνδα χρησιμοποιώντας σεξιστικό τρόπο και μορφή. Δηλαδή, μια από τις πιο χυδαίες και για τα δύο φύλα ενέργειες που οι αστοί χρησιμοποιούν έντονα στη διαφήμιση για να πλασάρουν τα εμπορεύματά τους με στόχο το κέρδος. Οι αστοί το εμφανίζουν και ως «απελευθέρωση» της γυναίκας. Φαίνεται λοιπόν ότι και οι «αριστεροί», τουλάχιστον στην Ιταλία, θεωρούν πως η ίδια η γυναίκα αποφασίζοντας να χρησιμοποιήσει το σώμα της ως μέσο πολιτικής προπαγάνδας έχει κατακτήσει και την ισοτιμία της απέναντι στο άλλο φύλο, έχει «απελευθερωθεί». Εδώ ιδεολογικά και στην πράξη ταυτίζονται με τους αστούς. Μόνο που έτσι και η γυναίκα και το σώμα της, ως μέσα προπαγάνδας, γίνονται αντικείμενα στη λογική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Γράφει για το αποτέλεσμα της ενέργειας το συγκεκριμένο άρθρο: «Είναι ξεκάθαρο ότι αυτή ήταν μια συνειδητή, σκόπιμη και αγανακτισμένη απόφαση (...) Η Πάολα κατάφερε να έχει περισσότερο χώρο από αυτόν που κατέκτησε δημοσιεύοντας εκατοντάδες ειδήσεις, αναλύσεις, βίντεο, ειδήσεις με φωτογραφίες και συνεντεύξεις για τη λιτότητα, το δημοσιονομικό σύμφωνο, την αύξηση της κοινωνικής ψαλίδας, το πρόγραμμα του "ψηφοδελτίου Τσίπρας" και τις ιδέες της Μπάρμπαρα Σπινέλι». Την ίδια ώρα όμως καλλιεργεί αρνητικά πρότυπα και για τα δύο φύλα. Θαυμάστε «αριστερή» πολιτική.

Οσοι δε αναρωτιούνται πώς η «Αυγή» και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να συνδυάζουν τις καταγγελίες για τα σεξιστικά στερεότυπα από τη μια και την υπεράσπιση της κίνησης της Π. Μπακίντου από την άλλη, η απάντηση βρίσκεται στο ιδεολόγημα για την «αυτοδιάθεση» του σώματος. Η καταγγελία των σεξιστικών προτύπων από τον ΣΥΡΙΖΑ συνυπάρχει με την υπεράσπιση μικροαστικών απόψεων γύρω από την «ελευθερία» των γυναικών να «διαχειρίζονται» και να «αυτοδιαθέτουν» το σώμα τους. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι πρόκειται για απόψεις που αποτελούν μέρος της κυρίαρχης ιδεολογίας και των παρωχημένων, των πιο σάπιων αξιών του καπιταλιστικού συστήματος. Που οι δήθεν προοδευτικοί και αριστεροί, αναπαράγοντάς τες, συμβάλλουν στο πνίξιμο στην αστική και μικροαστική σαπίλα, γυναικών και ανδρών της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας, για να αναπαράγεται το καπιταλιστικό σύστημα...

Ριζοσπάστης

Ευ. Χαϊντ