Βαθιά και παρατεταμένη η καπιταλιστική κρίση

Αναθεωρούν τις εκτιμήσεις τους για το μέγεθος της ανάπτυξης οι ιμπεριαλιστικοί Οργανισμοί

Ολοένα και περισσότερες χώρες βυθίζονται στην κρίση, καθιστώντας πιο δύσκολη τη διαχείρισή της από τις αστικές κυβερνήσεις

Στο κενό πέφτει η μία μετά την άλλη οι προσπάθειες που καταβάλλουν οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ να τιθασεύουν την καπιταλιστική κρίση, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων των διεθνών οργανισμών, θα είναι βαθιά και παρατεταμένη. Τα πυροσβεστικά μέτρα, όπως η χτεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που προχώρησε στη διάθεση απεριόριστης ρευστότητας προς τις τράπεζες, διάρκειας τριών ετών, μπορεί να δίνουν πρόσκαιρη ανάσα στην πλουτοκρατία, αλλά δεν αγγίζουν τα αίτια της κρίσης, ούτε βέβαια μπορούν να εκτονώσουν τις οξυμένες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις για τη μοιρασιά της ζημιάς από την καταστροφή κεφαλαίου.

Οπως ανακοινώθηκε χτες, η ΕΚΤ διέθεσε τριετή δάνεια ύψους 489 δισ. ευρώ σε 523 ευρωπαϊκές τράπεζες, σε μια προσπάθεια να στηρίξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ένεση ρευστότητας από την ΕΚΤ στο χρηματοοικονομικό σύστημα, που ξεπερνά ακόμη και τα 450 δισ. ευρώ που είχαν δοθεί σε ετήσια δάνεια το 2009. Ωστόσο, η κίνηση αυτή της ΕΚΤ προσφέρει μόνο μια μικρή ανάσα, γιατί μόνο το 2012 με βάση τα στοιχεία της BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) οι αναχρηματοδοτήσεις δανείων κρατών και τραπεζών στην Ευρωζώνη ξεπερνούν τα 2,3 τρισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου μισό τρισ. ευρώ πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του χρόνου.

Οπως αναμενόταν, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Φρ. Μπαρουέν, εξέφρασε μεγάλη ικανοποίηση για την απόφαση της ΕΚΤ. «Χαιρετίζουμε αυτήν την πρωτοβουλία, που επιτρέπει να υπάρχουν οι εγγυήσεις για απεριόριστη ρευστότητα για τις τράπεζες της ευρωζώνης σε χρονικό διάστημα 36 μηνών από τώρα. Είναι μεγάλη επιτυχία», τόνισε, μιλώντας στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, όπου επισήμανε ότι «είναι ισχυρή απάντηση, που αίρει πολύ μεγάλο μερίδιο της πίεσης πάνω στα τραπεζικά ιδρύματα στην ευρωζώνη, κάτι που είναι η πραγματικότητα τις τελευταίες βδομάδες».

Εκτιμήσεις και σενάρια

Την ίδια στιγμή, όμως, η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρ. Λαγκάρντ επιμένει ότι η κρίση θα επιδεινωθεί τον επόμενο χρόνο. Από τη Νιαμέι του Νίγηρα, δήλωσε «σχεδόν βέβαιη» ότι οι προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2012 θα αναθεωρηθούν προς τα κάτω, κυρίως εξαιτίας της κρίσης στην Ευρωζώνη. «Είμαι σχεδόν βέβαιη» ότι οι προβλέψεις για την ανάπτυξη που έκανε το ΔΝΤ το Σεπτέμβρη για την παγκόσμια οικονομία (4%) «θα αναθεωρηθούν προς τα κάτω» το Γενάρη, δήλωσε η Λαγκάρντ στη διάρκεια ομιλίας της στην Εθνοσυνέλευση του Νίγηρα.

Οι ανεπτυγμένες χώρες του ευρώ που «είναι στο κέντρο της κρίσης, θα βρεθούν και πρέπει να βρεθούν στο κέντρο της λύσης», είπε ακόμα η Λαγκάρντ, ζητώντας «όχι μόνο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, όχι μόνο πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής», αλλά «προοπτικές ανάπτυξης» και μείωσης της ανεργίας, με νέες σαρωτικές καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε Εργασιακά και Ασφαλιστικό. Στο ίδιο μήκος, η Κεντρική Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας προβλέπει επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά το 2012 και προειδοποίησε ότι ενδεχόμενο κραχ της Ευρώπης θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες για την αυστραλιανή οικονομία. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η κεντρική τράπεζα μείωσε τα επίσημα επιτόκια πριν δυο βδομάδες.

Πιθανότητα 1 στις 3 για διάλυση της Ευρωζώνης, που θα πυροδοτήσει οικονομική κρίση παρόμοια με αυτήν που έπληξε την παγκόσμια οικονομία το 2008, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, βλέπει ο επικεφαλής του μεγαλύτερου, παγκοσμίως, fund ομολόγων Pimco, Μοχάμεντ Ελ-Εριάν. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, επισήμανε ότι η κρίση στην Ευρώπη δεν αφορά πλέον μόνο το τι θα γίνει σε χώρες της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, αλλά είναι πλέον μία κρίση του συνόλου της Ευρωζώνης. Το πιο πιθανό σενάριο, στο οποίο δίνει 50% πιθανότητα, είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συντονίσουν τις δράσεις τους και θα διαχειριστούν τη μετάβαση σε μια μικρότερη Νομισματική Ενωση.

Το λιγότερο πιθανό σενάριο είναι η ζώνη του ευρώ να παραμείνει ανέπαφη και ενωμένη, κάτι στο οποίο δίνει 15% πιθανότητα. Ο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν εκτιμά ότι υπάρχουν εννέα χώρες του ευρώ, οι οποίες αναμένεται να παραμείνουν εντός της ζώνης, σε περίπτωση που οι πολιτικοί ηγέτες αποφασίσουν να προχωρήσουν σε μία μικρότερη Ευρωζώνη. Αυτές οι χώρες είναι οι Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Ισπανία. Το κρίσιμο ζήτημα είναι εάν τελικά θα παραμείνουν στο ευρώ η Ιταλία και η Ισπανία, επισημαίνει.

Τα Βαλκάνια σε δίνη

Στο μεταξύ, το ισπανικό επενδυτικό ταμείο (hedge fund) Vega Asset Management αποχώρησε από τη συντονιστική επιτροπή που συγκρότησαν οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το «κούρεμα» των ομολόγων της, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Ρόιτερ. Το δημοσίευμα σημειώνει ότι η αποχώρηση του ταμείου έγινε λόγω διαφωνιών ως προς τον τρόπο που θα γίνει η εθελοντική ανταλλαγή των ομολόγων των ιδιωτών πιστωτών. Το ισπανικό ταμείο ήταν το μόνο hedge fund με εκπρόσωπο στη συντονιστική επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν κυρίως τράπεζες.

Η Νορβηγία είναι έτοιμη να δανείσει ποσό επτά δισεκατομμυρίων ευρώ στο ΔΝΤ, σε μια προσπάθεια περιορισμού της κρίσης στην Ευρωζώνη, ανακοίνωσε ο Νορβηγός πρωθυπουργός Γενς Στόλτενμπεργκ. «Η Νορβηγία πρότεινε σήμερα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δάνειο 55 δισεκατομμυρίων κορονών για να συμβάλει στη σταθεροποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας», είπε ο Στόλντεμπεργκ κατά την εξαμηνιαία συνέντευξη Τύπου. Σημειώνεται ότι τη Δευτέρα, οι χώρες της Ευρωζώνης συμφώνησαν να προσφέρουν στο ΔΝΤ επιπλέον 150 δισεκατομμύρια ευρώ, με τη μορφή διμερών δανείων, ώστε να υπάρχει ρευστότητα στα ταμεία του.

Ο μικρότερος όγκος εξωτερικού δανεισμού και η σημαντική μείωση των εξαγωγών σε έξι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κροατία, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο και Σερβία) αποτέλεσαν τα πρώτα σημάδια του πλήγματος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στις βαλκανικές αυτές χώρες, υπογραμμίζει, στην τελευταία έκθεσή του, το ΔΝΤ.

Σ' αυτές τις έξι χώρες, προσθέτει το ΔΝΤ στην έκθεσή του, οι συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης είχαν, επίσης, ως αποτέλεσμα την αδυναμία τους να χρηματοδοτήσουν το εξωτερικό χρέος, το έλλειμμα του προϋπολογισμού και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους. Δεδομένης της εξάρτησης των έξι προαναφερόμενων οικονομιών στο ξένο κεφάλαιο, οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης είχαν αντίκτυπο σε κάθε δραστηριότητα, ιδίως σε όσες αναφέρονται στο χρηματοοικονομικό τομέα. Από την ίδια έκθεση προκύπτει πως ο φόβος της κρίσης δημιούργησε πανικό, με αποτέλεσμα μεγάλο μερίδιο των τραπεζικών καταθέσεων σε ξένο συνάλλαγμα σε πιστωτικά ιδρύματα των έξι χωρών να «κάνει φτερά».