Aπό το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας

Ένα πραγματικά  εκπληκτικό κείμενο στον Οδηγητή του Οκτωβρίου. Ειλικρινά μην το χάσετε το τεύχος.

Το επιχείρημα της "έλλειψης ελευθερίας και δημοκρατίας" στο Σο­σιαλισμό, είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που τίθενται από την αστική προπαγάνδα και βασικός άξονας που διαπερνά σχεδόν όλες τις αντικομμουνιστικές εκπομπές, τα σχετικά αφιερώματα και την αρθρογραφία. Ο αντικομμουνισμός, που αποτελεί συστατικό στοιχείο της στρατηγικής της αστικής τάξης, αναμένεται να ενταθεί μπροστά στη συ­μπλήρωση 20 χρόνων από την προσωρινή νίκη της αντεπανάστασης και τις ανατροπές στη Σοβιετική Ένωση και τις άλλες καπιταλιστικές χώρες. Ειδικά σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης, η αστική τάξη θα επιδιώξει να εμποδίσει τη μετατροπή της όποιας αμφισβήτησης σε συνειδητή οργανω­μένη πάλη, σε επαναστατική πολιτική πάλη, σε συμπόρευση με το ΚΚΕ. Για να εγκλωβίσει τις συνειδήσεις νέων κυρίως ανθρώπων θα εντείνει τις προσπάθειες της να αμαυρώσει την προσφορά του Σοσιαλισμού.

Στόχος αυτής της επίθεσης των αστών είναι να πείσουν ότι ο κομμουνι­σμός χρεοκόπησε, θέλοντας να προβάλουν ότι ο καπιταλισμός είναι ανώ­τερο σύστημα, ότι είναι αιώνιος.

Τα επιτεύγματα όμως της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, οι κατακτήσεις που απολάμβαναν οι εργαζόμενοι και η νεολαία στις σοσιαλιστικές χώρες, δε μπορούν να σβήσουν όσους τόνους μελάνι και να ρίξει η αστική τάξη, συνεχίζουν να αποτελούν σημείο αναφοράς και να αποδεικνύουν στην πράξη την ανωτερότητα του Σοσιαλισμού.

Ελευθερία και δημοκρατία για ποια τάξη;

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που χρησι­μοποιεί η αστική προπαγάνδα είναι ότι στον καπιταλισμό ο άνθρωπος έχει "ελεύθερες επιλογές", ενώ στο Σοσιαλισμό είναι αναγκα­σμένος «να υπακούει σε κάποιο δικτάτορα». Υποστηρίζουν μάλιστα ότι ο Σοσιαλισμός ηττήθηκε λόγω έλλειψης "δημοκρατίας" και "ελευθερίας", ένα επιχείρημα που χρησιμο­ποιούν και οι οπορτουνιστές, αποδεχόμενοι ουσιαστικά τον αστικό κοινοβουλευτισμό, την αστική ελευθερία.

Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι η έννοια ελευθερία έχει ταξική ρίζα. Δεν υπάρχει "γενικώς". Πρέπει πάντα όταν μιλάμε για ελευθερία και δημοκρατία, να θέτουμε το ερώτημα για ποια τάξη.

Όταν η αστική τάξη μιλάει για "ελευθερία", εννοεί τη δική της ελευθερία, τη βασισμένη στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγω­γής, εννοεί την ελευθερία του αστού να εκ­μεταλλεύεται ξένη εργασία. Από αυτήν την ελευθερία της αστικής τάξης συνεπάγεται και η "ελευθερία" του εργάτη από τα μέσα παραγωγής (ότι δεν έχει κανένα στην ιδιοκτη-

σία του), συνεπάγεται και η "ελευθερία" του εκμεταλλευομένου να παραμένει στο σκοτά­δι της ιδεολογικής χειραγώγησης από τους αστούς, "ελεύθερος" από την επαναστατική προοπτική, "ελεύθερος" να συνεχίσει να είναι εκμεταλλευόμενος.

Πόσο ελεύθερος είναι στον καπιταλισμό ο εργάτης, όταν ξέρει ότι αν δε δεχτεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης δουλεύοντας για τον καπιταλιστή, είναι πολύ απλά "ελεύθε­ρος" να πεθάνει της πείνας μαζί με την οι­κογένεια του;

Πόσο ελεύθερος άραγε είναι ο εργαζόμενος που δε μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της οικογένειας του σε περίθαλψη, σε υγεία, σε παιδεία, σε κατοικία, σε κοινωνική ασφάλιση, ακόμα και σε ρεύμα και από πάνω του ζητάνε χαράτσια για να σωθεί η πλουτοκρατία;

Πόσο ελεύθερος είναι να ιδιοποιηθεί το προϊόν που ο ίδιος παρήγαγε με τη δουλειά του; Ή να συμμετέχει στο σχεδιασμό της πα­ραγωγής;

Ποια ελευθερία σου δίνει το αστικό σύστη­μα όταν κηρύσσει τις απεργίες παράνομες και καταχρηστικές, νομιμοποιεί τις απολύσεις, στέλνει χιλιάδες μαθητές σε μαθητοδικεία.Πού βρίσκεται η ελευθερία στον άνεργο να μη βρίσκει δουλειά;

Η αστική είναι η μόνη ελεύθερη τάξη στον καπιταλισμό, η εργατική τάξη είναι με αλυ­σίδες, αυτές της μισθωτής εργασίας και της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.

Συνεπώς, είναι πέρα για πέρα αυταπάτη να μιλά κανείς για "ελευθερία γενικά" σε μια κοινωνία με ανταγωνιστικές, ταξικές αντιθέ­σεις, όπου η ελευθερία της άρχουσας τάξης προϋποθέτει τη μια ή την άλλη μορφή σκλα­βιάς της εκμεταλλευόμενης τάξης.

Ελεύθερο ό,τι δε θίγει τα ιερά και τα όσια του καπιταλισμού

«Ελευθερία είναι το δικαίωμα ψήφου, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου» αντι­τείνουν οι αστοί, «στον καπιταλισμό υπάρχει ελεύθερη ψήφος... η αστική δημοκρατία αναγνωρίζει το δικαίωμα στους, αντιπάλους της να υπάρχουν και να δρουν σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ, που δεν υπήρχε ελευθερία λόγου».

Η ψήφος, οι εκλογές, το κοινοβούλιο, το σύνταγμα είναι μέρος του κράτους. Το κράτος είναι ο μηχανισμός καταπίεσης μιας τάξης πά­νω στην άλλη. Το αστικό κράτος καθορίζεται από ένα πλαίσιο που διευκολύνει την ανάπτυ­ξη και τη διαιώνιση των καπιταλιστικών σχέ­σεων παραγωγής, η δομή του τις θωρακίζει και ταυτόχρονα αφοπλίζει την εργατική τάξη, εγκλωβίζει συνειδήσεις.

Τι "ισότητα" έχουν ο αστός και ο εργάτης στην αστική δημοκρατία; Στην ουσία των πραγμάτων ο εργάτης έχει την "ελευθερία" να ψηφίζει μια φορά κάθε κάμποσα χρόνια για το ποιο τμήμα της αστικής τάξης θα τον κυβερνά.

Το αστικό σύνταγμα κατοχυρώνει την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, τη μισθω­τή εργασία, νομιμοποιεί τις απολύσεις, βγάζει παράνομες και καταχρηστικές τις απεργίες. Διασφαλίζει το δικαίωμα στην ίδια την αστι­κή τάξη μπροστά σε ενδεχόμενη όξυνση της ταξικής πάλης να βάλει μπροστά τους κατα­σταλτικούς μηχανισμούς που διαθέτει.

Ακόμα, το επιχείρημα ότι αναγνωρίζει το δικαίωμα στους αντιπάλους της να υπάρχουν και να δρουν, δεν ισχύει, αφού σε μια σειρά από καπιταλιστικές χώρες της "δημοκρατι­κής" Ευρωπαϊκής Ένωσης, κομμουνιστικά κόμματα και νεολαίες, κομμουνιστικά σύμ­βολα είναι παράνομα, όπως στην Τσεχία, σε ορισμένες Βαλτικές χώρες, στην Πολωνία, ενώ στη Γερμανία συνεχίζει να ισχύει ο νόμος που απαγορεύει την πρόσληψη κομμουνιστών ως υπαλλήλων στο αστικό κράτος. Στις υπόλοι­πες που η κομμουνιστική δράση, η προπα­γάνδα του Σοσιαλισμού, η προβολή του προ­γράμματος του ΚΚ, δεν είναι επίσημα εκτός νόμου, η αστική τάξη πολεμάει τους κομμου­νιστές με χιλιάδες τρόπους, οικονομικούς, διώξεις, απειλές κτλ. Σε καμία καπιταλιστική χώρα δεν αφήνεται "ελεύθερη" η υλοποίηση των στρατηγικών στόχων του ΚΚ, ακόμα και όταν η εργατική τάξη το θελήσει, πράγμα που κατοχυρώνεται από το αστικό Σύνταγμα: «Σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα (σ.σ. προσοχή, όχι ένοπλο στρατιωτικό κίνημα, επομένως δεν εννοεί μό­νο πραξικόπημα), η Βουλή (σ.σ. στην πραγ­ματικότητα αρκεί η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου) για ένα ολόκληρο 15νθήμερο [...] θέτει σε εφαρμογή [...] το νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια και αναστέλλει την ισχύ του συνό­λου ή μέρους των διατάξεων και άρθρων...» ( άρθρο 48 του Συντάγματος, έτσι όπως αναθε­ωρήθηκε το 1986).

Δε χρειάζεται να πάμε μακριά: όσο φου­ντώνει η ταξική πάλη στη χώρα μας, τόσο φουντώνουν οι χαρακτηριστικές κραυγές των αστών και των εκπροσώπων τους: «Το ΚΚΕ κινείται στα όρια παραβίασης της συνταγμα­τικής νομιμότητας»...

Η δημοκρατία και η ελευθερία έχουν βαθύ τα­ξικό περιεχόμενο. Για παράδειγμα, στην αστική δημοκρατία που βασιλεύει τάχα η ελευθερία και η δημοκρατία ο άνεργος είναι ελεύθερος να μην έχει δουλειά, ο εργάτης που δεν τον πληρώνει η εργοδοσία είναι ελεύθερο να είναι απλήρωτος. Αντίθετα στο Σοσιαλισμό, που τα αστικά κόμματα και επιτελεία τον βαφτίζουν ανελεύθερο καθε­στώς, δεν υπήρχε ανεργία, ήταν κατοχυρωμένη η μόνιμη και σταθερή δουλειά.

Ελευθερία είναι η κατανόηση της αναγκαιότητας

Αν θέλει η εργατική τάξη να έχει ελευθε­ρία, πρέπει να τσακίσει το αστικό κράτος, να καταργήσει την ατομική ιδιοκτησία και τη μι­σθωτή εργασία, κοινωνικοποιώντας τα μέσα παραγωγής, οικοδομώντας το Σοσιαλισμό. Αυ­τό έγινε με την Οκτωβριανή Επανάσταση και αυτός είναι ο λόγος που η αστική προπαγάν­δα έχυσε τόνους μελάνι, για να συκοφαντήσει τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, να παραποιήσει γεγονότα, να διδάξει ψέματα μέσα από τα σχολικά βιβλία.

Η μετάβαση από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό είναι διαδικασία μετάβασης από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.

Τι είναι ελευθερία; «Ελευθερία είναι να κάνω ό,τι θέλω, αρκεί να μη βλάψω την ελευθερία του διπλανού μου», ισχυρίζεται η αστική προπαγάνδα. Μπορεί η εργατική τάξη να κατακτήσει την ελευθερία της χωρίς να τσακίσει την ελευθερία της αστικής τάξης, που εκμεταλλεύεται ξένη εργασία; ΟΧΙ.

Για τους κομμουνιστές η ελευθερία συνδέ­εται με την κατανόηση της αναγκαιότητας, δηλαδή τη γνώση των νόμων κίνησης ενός φυσικού ή κοινωνικού φαινομένου.

«Η ελευθερία δε βρίσκεται στην ονειρεμένη ανεξαρτησία από τους νόμους της φύσης, αλ­λά στη γνώση αυτών των νόμων, καθώς και στη δυνατότητα, που παρέχεται με αυτόν τον τρόπο, να την κάνουμε να λειτουργεί σχεδια­σμένα προς όφελος ορισμένων στόχων... Συνε­πώς, η ελευθερία της θέλησης δε σημαίνει τί­ποτε άλλο από την ικανότητα να μπορούμε να αποφασίζουμε με γνώση των πραγμάτων. Άρα λοιπόν, όσο πιο ελεύθερη είναι η κρίση του ανθρώπου σε σχέση με κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα, με τόσο μεγαλύτερη αναγκαιότητα θα έχει καθοριστεί το περιεχόμενο αυτής της κρίσης, ενώ η αβεβαιότητα που στηρίζεται σε αγνωσία, η οποία κάνει φαινομενικά αυθαίρε­τα την επιλογή της ανάμεσα σε πολλές και δι­άφορες αντιφατικές δυνατότητες απόφασης, αποδείχνει την ανελευθερία της ακριβώς από το γεγονός ότι κυριαρχείται από το αντικεί­μενο». (Φρ. Ένγκελς, "Αντί-Ντίρινγκ", εκδ. "Σύγχρονη Εποχή", σελ. 146 -147).

Οι άνθρωποι όχι μόνο μπορούν να γνωρί­σουν τον κόσμο, να κατανοήσουν τα αίτια της κοινωνικής ανάπτυξης, άλλα πολύ περισ­σότερο μπορούν να τον αλλάξουν. Ο μαρξισμός-λενινισμός με τη μελέτη των κοινωνικών νομοτελειών, των νομοτελειών της ταξικής πάλης, έδωσε επιστημονικό χαρακτήρα στην πολιτική πάλη της εργατικής τάξης για την κατάργηση της καπιταλιστικής εξουσίας και των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.

Το ΚΚΕ, φορέας του μαρξισμού λενίνισμού, γνωρίζει τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης και την κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέ­λιξης, την ταξική πάλη.

Παλεύει να γίνεται κτήμα της εργατικής τάξης αυτή η γνώση: οι νομοτέλειες του καπι­ταλισμού, η βασική αντίθεση του, η αιτία των καπιταλιστικών κρίσεων, η πηγή του κέρδους των καπιταλιστών, η αιτία του εκμεταλλευτι­κού χαρακτήρα του καπιταλισμού, άρα και η διέξοδος για την απελευθέρωση της εργατι­κής τάξης από τις καπιταλιστικές αλυσίδες.

Μόνη διέξοδος για το λαό η επαναστατική εργατική εξουσία

Στην ΕΣΣΔ αυτό που καταστάλθηκε, διώχτη­κε, απαγορεύτηκε, εξορίστηκε, φυλακίστηκε ήταν το δικαίωμα στην εκμετάλλευση της ξένης εργασίας, η ελευθερία της ατομικής ιδιοποίησης των προϊόντων της κοινωνικής εργασίας.

Στο Σοσιαλισμό κοινωνικοποιούνται τα μέ­σα παραγωγής, αρχικά τα συγκεντρωμένα. Με αυτό τον τρόπο καταργείται η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, καταργείται η μισθωτή εργασία, άρα και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ο άνθρωπος απε­λευθερώνεται από τα δεσμά του καπιταλι­σμού, εγκαθιδρύεται η επαναστατική εργατι­κή εξουσία, η δικτατορία του προλεταριάτου.

Η δικτατορία του προλεταριάτου έχει καθή­κον να δημιουργήσει τη νέα κοινωνία, με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Η λειτουργία της είναι οργανωτική, οικονομική, πολιτική, πολιτιστική, διαπαιδαγωγητική, αμυντική υπό την καθοδήγηση του κομμουνιστικού κόμματος.

Είναι μια ανώτερη μορφή δημοκρατίας, με βασικό χαρακτηριστικό της την ενεργητική συμμετοχή της εργατικής τάξης, του λαού, στην επίλυση των βασικών προβλημάτων οι­κοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας και στον έλεγχο της εξουσίας και των οργάνων της.

Η δικτατορία του προλεταριάτου είναι το πρώτο κράτος που εκφράζει τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας των εκμεταλλευ­ομένων και όχι της κοινωνικής μειοψηφίας των εκμεταλλευτών. Είναι το πρώτο κράτος  που βγάζει τις μάζες από το περιθώριο.

Με την εγκαθίδρυση των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, το προϊόν που παράγε­ται είναι άμεσα κοινωνικό και η παραγωγή άμεσα κοινωνική. Ο σκοπός της παραγωγής είναι η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και όχι το κέρδος του καπιταλιστή. Αυτό επιτυγ­χάνεται με τον κεντρικό σχεδιασμό, την κοι­νωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και τον εργατικό έλεγχο. Με αυτόν τον τρόπο στο Σοσιαλισμό εξασφαλίζονται μια σειρά ελευ­θερίες για τον εργαζόμενο άνθρωπο, όπως η άρση των ταξικών φραγμών στη μόρφωση, η καταπολέμηση της ανεργίας, η εξασφάλιση της δημόσιας και δωρεάν υγείας, η πρόσβαση στον πολιτισμό κά.

Όσο προχωρά η σοσιαλιστική οικοδόμηση τόσο περισσότερο απελευθερώνονται οι δυ­νατότητες του εργαζόμενου ανθρώπου, τόσο η δράση του αποκτάει πιο συνειδητά χαρα­κτηριστικά, αναπτύσσεται η δραστηριότητα του, η εργασία χάνει τον καταναγκαστικό της χαρακτήρα, απελευθερώνεται χρόνος από την εργασία, εξαλείφονται οι ταξικές και άλλες κοινωνικές διαφορές και αντιθέσεις, μέχρι τη φυσική απονέκρωση του κράτους, μέχρι την αταξική κομμουνιστική κοινωνία.

Το τσάκισμα του αστικού κράτους, η κα­τάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, δε μπορούν να γίνουν αυθόρμητα. Χρειάζε­ται υποκειμενικός παράγοντας, χρειάζεται επαναστατική πράξη από την εργατική τάξη με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμ­ματος. Χρειάζεται συνειδητή αξιοποίηση των κοινωνικών νομοτελειών για την οικοδόμηση της νέας κομμουνιστικής κοινωνίας.

Τότε και μόνο τότε ο ίδιος ο άνθρωπος περ­νάει από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.

Επιμέλεια Κειμένου: Ιδεολογική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ