Η βοηθός καθηγήτρια Anne Mangen στο κέντρο ανάγνωσης του Πανεπιστημίου του θέτει το ερώτημα αν κάτι χάνουμε περνώντας από το βιβλίο στο πληκτρολόγιο και από το μολύβι στο πληκτρολόγιο.
Στη διαδικασία της ανάγνωσης και της γραφής εμπλέκονται μια σειρά αισθήσεις, εξηγεί. Οταν γράφουμε με το χέρι, ο εγκέφαλός μας ανατροφοδοτείται από τις κινήσεις, αλλά και από την επαφή με το στυλό και το χαρτί. Αυτή η ανατροφοδότηση είναι σημαντικά διαφορετική από εκείνη που γίνεται όταν αγγίζουμε και χρησιμοποιούμε το πληκτρολόγιο.
Μαθαίνοντας κάνοντας
Μαζί με τον νευροφυσιολόγο Jean-Luc Velay του πανεπιστημίου της Μασσαλίας, η Anne Mangen έγραψε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό, βασισμένο σε έρευνα η οποία επιβεβαιώνει τη σημασία αυτών των διαφορών.
Ενας πείραμα που έγινε από την ερευνητική ομάδα του Velay στη Μασσαλία, αποδεικνύει ότι διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν διαβάζουμε γράμματα που μάθαμε γράφοντας στο χέρι, από εκείνα που ενεργοποιούνται όταν αναγνωρίζουμε γράμματα που μάθαμε πληκτρολογώντας σε πληκτρολόγιο. Οταν γράφουμε στο χέρι, οι κινήσεις που γίνονται αφήνουν μία μνήμη στο αισθητικοκινητικό τμήμα του εγκεφάλου, που μας βοηθά να αναγνωρίζουμε τα γράμματα. Αυτό δείχνει μια σύνδεση μεταξύ της ανάγνωσης και της γραφής, που με τη σειρά της υποδηλώνει ότι το αισθητικοκινητικό σύστημα παίζει ένα ρόλο στη διαδικασία της οπτικής αναγνώρισης κατά την ανάγνωση, εξηγεί η Mangen.
Αλλα πειράματα δείχνουν ότι η περιοχή Broca του εγκεφάλου (που σχετίζεται με την ομιλία) ενεργοποιείται περισσότερο ευδιάκριτα όταν διαβάζουμε ένα ρήμα που συνδέεται με δραστηριότητα του σώματος, σε σύγκριση με το όταν διαβάζουμε ένα αφηρημένο ρήμα ή ένα ρήμα που δεν συνδέεται με κάποια ενέργεια.
«Αυτό συμβαίνει επίσης όταν παρατηρείς κάποιον να κάνει κάτι. Δεν πρέπει να κάνεις τίποτα μόνος σου. Να ακούς ή να παρακολουθείς κάποια δραστηριότητα είναι συχνά αρκετό» λέει η Mangen.
Επειδή το να γράφεις με το χέρι απαιτεί περισσότερο χρόνο από το να δακτυλογραφείς, η πλευρά που σχετίζεται με τον απαιτούμενο χρόνο μπορεί επίσης να επηρεάζει τη διαδικασία της μάθησης, προσθέτει.
Ο όρος «απτικός» (σ.τ.μ. πρωτότυπο κείμενο: haptic) αναφέρεται στη διαδικασία του αγγίγματος και τον τρόπο που επικοινωνούμε με την επαφή, ειδικότερα με τη χρήση των δαχτύλων και των χεριών για να εξερευνήσουμε αυτά που μας περιβάλλουν. Ο όρος περιλαμβάνει και αυτά που αντιλαμβανόμαστε παθητικά από το περιβάλλον μας και την κίνηση και πράξη μας.
Ελλειψη συγκέντρωσης
Υπάρχουν πολλές έρευνες για τη σχέση της «απτικής» με τα παιχνίδα στον υπολογιστή, για τα οποία απαιτείται η άμεση ενεργοποίηση του χειριστηρίου με το χέρι. Σύμφωνα με την Mangen, εικονικοί τροχοί με ήχο και δόνηση χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση των οδοντιάτρων.
Ομως έχει γίνει πολύ μικρή προσπάθεια να συμπεριληφθεί η «απτικής» στις ανθρωπιστικές επιστήμες, εξηγεί. Στην εκπαιδευτική επιστήμη, είναι μικρό το ενδιαφέρον στην εργονομική διάσταση της γραφής και της ανάγνωσης και την καθοριστική της σημασία στη διαδικασία της μάθησης.
Η Mangen αναφέρεραι σε ένα πείραμα που περιλάμβανε δύο ομάδες ενηλίκων. Στους συμμετέχοντες ανατέθηκε το έργο να μάθουν να γράφουν σε ένα άγνωστο αλφάβητο που αποτελείται από 20 γράμματα. Η μία ομάδα διδάχτηκε να γράφει με το χέρι ενώ η άλλη χρησιμοποιώντας πληκτρολόγιο. Στις τρεις και στις έξι εβδομάδες του πειράματος, εξετάστηκε το κατά πόσο οι συμμετέχοντες μπορούσαν να θυμηθούν αυτά τα γράμματα καθώς και η ταχύτητα με την οποία διέκριναν τα σωστά και αντεστραμμένα γράμματα. Εκείνοι που έμαθαν τα γράμματα χειρόγραφα είχαν καλύτερες επιδόσεις σε όλα τα τεστ. Επίσης μαγνητικές ακτινογραφίες έδειξαν μία ενεργοποίηση της περιοχής Brocas σε αυτή την ομάδα. Σε όσους έμαθαν με τη χρήση του πληκτρολογίου, υπήρχε μικρή ή καθόλου ενεργοποίηση αυτής της περιοχής.
«Η αισθητικοκινητική διάσταση είναι ένα αδιάσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης για αρχάριους, και στην ειδική εκπαίδευση για άτομα με μαθησιακές δυσκολίες. Ομως υπάρχει μικρό ενδιαφέρον και κατανόηση της σημασία της γραφής με το χέρι στη διαδικασία της μάθησης, πέρα από τη γραφή καθαυτή» λέει η Mangen.
Αναφέρεται σε παιδαγωγική έρευνα για τη γραφή, η οποία μετακινήθηκε από μία γνωστική προσέγγιση σε μία επικέντρωση σε σχέσεις που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την κουλτούρα. Κατά τη γνώμη της, μία μονόπλευρη επικέντρωση στο περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει στο να αγνοηθούν οι ατομικές, φυσιολογικές, αισθητικοκινητικές και φαινομενολογικές σχέσεις.
Συνεργασία ανάμεσα στις επιστήμες
Στο πεδίο της ψυχολογία, υπάρχει μία εγρήγορση σε ό,τι αφορά την υπερβολική επικέντρωση στην διάνοια. Σύμφωνα με την Mangen, η αντίληψη και η αισθητικοκινητική παίζουν πλέον έναν περισσότερο σημαντικό και προεξέχων ρόλο.
«Τα σώματά μας έχουν σχεδιαστεί ώστε να βρίσκονται σε διάδραση με τον κόσμο που μας περιβάλλει. Είμαστε ζωντανά πλάσματα, προσανατολισμένα στο να χρησιμοποιούμε αντικείμενα - είτε είναι βιβλίο είτε πληκτρολόγιο είτε στυλό - για να φέρουμε εις πέρας συγκεκριμένο έργο» λέει.
Η Anne Mangen είναι ερευνήτρια των μέσων και της ανάγνωσης και χαρακτηρίζεται «σπάνιο πουλί» στον τομέα της. Και είναι πολύ ενθουσιασμένη για τη συνεργασία της με έναν νευροφυσιολόγο.
«Συνδυάζουμε επιστήμες πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Ο Velay έχει κάνει μερικά πολύ συναρπαστικά πειράματα στο θέμα της διαφοράς ανάμεσα στη γραφή με το χέρι και σε αυτή στο πληκτρολόγιο, από την οπτική γωνία της επιστήμης τους. Η δική μου συμβολή επικεντρώνει στο πώς εμείς - ως άνθρωποι με σώμα και εγκέφαλο - βιώνουμε τη διαδικασία της γραφής, χρησιμοποιώντας διαφορετικές τεχνολογίες με διαφορετικούς τρόπους. Και πώς, αυτές οι τεχνολογίες, επηρεάζουν την εμπειρία μας», καταλήγει.
Πρωτότυπο από την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Στάβανγκερ - Νορβηγία:
http://www.uis.no/news/article29782-50.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου