Όταν τα παιδιά δεν παίζουν…

12 Ιουνίου: Παγκόσμια μέρα κατά της παιδικής εργασίας

Ο ΟΗΕ ανακήρυξε το 2021 “Διεθνές Έτος για την Εξάλειψη της Παιδικής Εργασίας”. Συγκεκριμένα, σε κοινή έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, της UNICEF και του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για την Παιδική Ηλικία, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι στις αρχές του 2020 τα παιδιά που ήταν αναγκασμένα να δουλεύουν ήταν 160 εκατομμύρια, δηλαδή 8,4 εκατ. περισσότερα απ’ ότι τέσσερα χρόνια νωρίτερα.

Οι διάφοροι απολογητές του συστήματος, αυτοί που μας λένε ότι το “σύγχρονο” είναι αυτό που ζούμε σήμερα και το “παλιό” είναι μία κοινωνία που καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο ας μας απαντήσουν: Γιατί εν έτει 2021 υπάρχουν παιδιά σε όλο τον κόσμο που αντί να παίζουν και να μαθαίνουν γράμματα αναγκάζονται να δουλεύουν; Γιατί η παιδική εργασία αυξήθηκε δραματικά για πρώτη φορά έπειτα από 20 χρόνια;

 

Πόσα παιδιά δουλεύουν σε όλο τον κόσμο;

Δυστυχώς, ακόμη και τα παιδιά σε αυτό το σύστημα θεωρούνται εκμεταλλεύσιμο «υλικό» για να πλουτίζουν οι λίγοι. Εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο – ανάμεσά τους και παιδιά από τη χώρα μας – δουλεύουν στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα. Σε ορυχεία και μεταλλεία, σε γεωργικές εργασίες, στο εμπόριο, στη βιομηχανία και στη βιοτεχνία – σε όλους τους κλάδους παραγωγής, παιδιά γίνονται ακόμη και θύματα εκμετάλλευσης παράνομων δραστηριοτήτων μέχρι και πορνείας.

Αν συγκεντρώναμε σε μια χώρα όλα τα παιδιά που υποχρεώνονται σε αναγκαστική εργασία, θα δημιουργούσαμε την 9^η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου, με 160 εκατομμύρια πληθυσμό, μία χώρα 15 φορές περίπου όσο η Ελλάδα. Αυτή η χώρα δεν υπάρχει. Αυτά τα παιδιά όμως υπάρχουν. Αγόρια και κορίτσια σαν εμάς, σαν τους φίλους μας, δικά μας, σαν όλα τα παιδιά αυτού του κόσμου.

 

Πότε και σε ποιες χώρες πρωτοεμφανίστηκε;

Παιδική εργασία στην Αγγλία κατά τον 19ο αιώνα

Ουσιαστικά η παιδική εργασία εδραιώνεται κατά την περίοδο της βιομηχανική επανάστασης που ουσιαστικά σηματοδοτεί και τα πρώτα βήματα του καπιταλισμού κατά τη διάρκεια του 18^ου και 19^ου  αιώνα.

Οι καπιταλιστές χρειαζόταν ένα υπάκουο και πειθαρχημένο εργατικό δυναμικό που θα εργαζόταν σύμφωνα με τους όλο και πιο αυξανόμενους ρυθμούς που θα επέβαλε η παραγωγή και οι νέες μηχανές. Τα παιδιά ανταποκρίνονταν σε αυτό το νέο μοντέλο λόγω της νεαρής τους ηλικίας και των φυσικών αντοχών τους. Επιπλέον, οι νεαροί εργάτες δεν είχαν τις υποχρεώσεις των ενηλίκων και επομένως μπορούσαν να βρίσκονται περισσότερες ώρες στα εργοστάσια.

Η χώρα στην οποία το φαινόμενο της παιδικής εργασίας έλαβε μεγάλες διαστάσεις ήταν η Αγγλία στα τέλη του 18^ου αιώνα, ιδιαίτερα στον τομέα της βαμβακουργίας. Οι Άγγλοι εργοστασιάρχες προσελάμβαναν παιδιά στα εργοστάσιά   τους   φροντίζοντας   τα   παιδιά   αυτά   να   είναι   κυρίως   ορφανά. Προσελάμβαναν παιδιά ηλικίας 4 με 5 ετών μόλις διαπίστωναν ότι μπορούσαν να κατανοήσουν κάποιες οδηγίες και να τις εφαρμόσουν πιστά. Η παιδική εργασία εμφανίστηκε και στην Ελλάδα. Πολλά αγόρια δούλευαν σε αγροτικές εργασίες, σε βιοτεχνίες, ως μικροπωλητές όπως και τα κορίτσια ως εργάτριες στα καπνά, σαν υπηρετικό προσωπικό καθώς και σε άλλες εργασίες.

 

Η παιδική εργασία υπάρχει σήμερα μόνο στις φτωχές χώρες;

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιμετωπίζουν την παιδική εργασία ως ένα φαινόμενο που συναντάται κυρίως σήμερα στην Ασία και στην Αφρική. Οι στατιστικές -πριν από την πανδημία- κατέγραφαν 72 εκατομμύρια από τα “παιδιά της φτώχειας” να ζουν στην Αφρική και 62 εκατομμύρια στην Ασία. Αυτό σημαίνει ότι τα 18 εκατομμύρια που απομένουν ζουν στον υπόλοιπο κόσμο, ακόμα και στις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης.

Για την Ελλάδα, αν και υπάρχουν ελλιπή στοιχεία, το 2017 θεωρήθηκαν 7.647 βιβλιάρια ανηλίκων (άνω των 15 ετών), έναντι 562 που θεωρήσεων το 2012. Στην πραγματικότητα ο αριθμός των παιδιών που δουλεύουν στη χώρα μας είναι πολύ μεγαλύτερος αφού στα παραπάνω στοιχεία δεν υπολογίζεται η “μαύρη” εργασία.

 

Γιατί υπάρχει παιδική εργασία; Μπορεί να τερματιστεί αυτό το φαινόμενο;

Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε την παιδική εργασία στην κοινωνία μας μόνο με όρους ηθικής, ως ντροπή για την ανθρωπότητα, αλλά οφείλουμε να την αντιμετωπίσουμε επίσης ως μέρος ενός απάνθρωπου και εγκληματικού συστήματος, που πρέπει να ανατραπεί και έχει όνομα, λέγεται καπιταλισμός.

Όσα events και «φιλανθρωπίες» και αν διοργανωθούν από διάφορους «κοσμικούς κύκλους» και «celebrities», όσες καμπάνιες ευαισθητοποίησης και αν κάνουν κυβερνήσεις και διάφοροι άλλοι υποστηρικτές τους, κρύβουν ότι το κύριο αίτιο της παιδικής εργασίας είναι το σύστημα το οποίο υπηρετούν.

Ενδεικτικά πρόσφατο είναι και το παράδειγμα της ψήφισης του νομοσχεδίου για την επαγγελματική εκπαίδευση που ουσιαστικά ενισχύει το συγκεκριμένο φαινόμενο καθώς μετά το γυμνάσιο σε ηλικία μόλις 15 ετών ένα μεγάλο μέρος των μαθητών θα οδηγείται στην απλήρωτη εργασία μέσω των διετών προγραμμάτων κατάρτισης και μαθητείας.

Για να εξαλειφθούν λοιπόν οι αιτίες που γεννούν την παιδική εργασία είναι αναγκαία η ανατροπή του συστήματος. Σήμερα υπάρχουν όλες οι δυνατότητες για την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας που θα καταργήσει κάθε μορφή εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, ανάμεσα τους και μία από τις πιο χυδαίες, την παιδική εργασία.

 ΠΗΓΗ: ΟΔΗΓΗΤΗΣ