"Σκόρπιες" αλήθειες για τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου

Χαρακτηριστικά  αποσπάσματα από το άρθρο  του  Κυριακάτικου  ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ  «ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936:Με την άμεση συμμετοχή της αστικής τάξης και τις ευλογίεςτου αστικού πολιτικού κόσμου».

Το κεφάλαιο στήριξε άμεσα τη δικτατορία και με τη συμμετοχή εκπροσώπων του στις κυβερνήσεις της δικτατορίας. Ο Ανδρέας Χατζηκυριάκος, ιδιοκτήτης της τσιμεντοβιομηχανίας «ΑΓΕΤ Ηρακλής» και πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων και Βιοτεχνών Ελλάδας, που είχε πρωτοστατήσει στη σφαγή των εργατών στο Πασαλιμάνι το 1923, ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στην πρώτη δικτατορική κυβέρνηση. Η Εθνική Τράπεζα εκπροσωπήθηκε επίσης με υψηλόβαθμα υπηρετούντα και πρώην στελέχη της στις κυβερνήσεις της 4ης Αυγούστου (Αλέξανδρος Κορυζής, Ιωάννης Αρβανίτης, Α. Αποστολίδης, Δ. Μάξιμος)

Εχει υπολογιστεί, με βάση τα στοιχεία για 38 υπουργούς και στελέχη της δικτατορίας, πως το 10% ήταν τραπεζικά στελέχη και το 6% βιομήχανοι ή άλλοι επιχειρηματίες. Ο Αμερικανός πρεσβευτής Lincoln MacVeagh θεωρούσε πως στην ομάδα «γύρω και πίσω» από τον Μεταξά βρίσκονταν ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας, Ιωάννης Δροσόπουλος, ο Αλέξανδρος Κανελλόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων, και ο Πρόδρομος (Μποδοσάκης) Αθανασιάδης. Σημαντική στήριξη στη δικτατορία προσέφεραν και οι βιομήχανοι Επαμεινώνδας Χαρίλαος, Ν. Κανελλόπουλος, οι Λαναράς - Κύρτσης, οι αδελφοί Ηλιάσκοι, ο Γ. Πεσματζόγλου, η εταιρεία «Πάουερ» κ.ά. Επίσης, τα εκδοτικά συγκροτήματα Δ. Λαμπράκη («Ελεύθερον Βήμα»), Γ. Α. Βλάχου («Καθημερινή»), Αχ. Κύρου («Εστία») κ.ά.

΄Εγραψε χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Ακρόπολις», ως προς τη δυνατότητα του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου να προωθήσει απρόσκοπτα τα συμφέροντα της αστικής τάξης: «Το κύριον χαρακτηριστικόν του (σ.σ. του καθεστώτος) είναι η απόλυτος και απεριόριστος εξουσία. Καμμιά αντίδραση, κανένα πρόσκομμα, κανένα εμπόδιον, τυπικόν ή ουσιαστικόν, δεν περιορίζει την εξουσίαν αυτήν και δεν αντιτάσσεται εις αυτήν (...) Ημπορεί να εργασθή απερίσπαστος, ανενόχλητος, με όλας της τας δυνάμεις» («Ακρόπολις», 6-8-1936).

Από την πρώτη μέρα - για την ακρίβεια νύχτα - της δικτατορίας, η Γενική Ασφάλεια Αθηνών και η Ειδική Ασφάλεια έθεσαν σε εφαρμογή, όπως είχαν διαταχθεί, σχέδια σύλληψης στελεχών του ΚΚΕ, τα οποία όμως δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στο «Μυστικόν Αρχείον» του Κ. Μανιαδάκη αναφέρεται χαρακτηριστικά:

«...το ΚΚΕ είχε και αυτό τας πληροφορίας του περί των προθέσεων του αειμνήστου Μεταξά. Ολίγας ημέρας προ της μεταβολής είχεν αρχίσει να θέτει εις ενέργειαν τον παράνομόν του μηχανισμόν. Ως εκ τούτου αι διαταχθείσαι συλλήψεις την νύκτα της 4ης Αυγούστου δεν είχον την προσδοκωμένην επιτυχίαν. Τα σπουδαιότερα στελέχη του ΚΚΕ είχον εξαφανισθή. Από αυτά συνελήφθησαν μόνον οι Σ[ι]άντος και Θέος που ενεφάνιζον τότε την "νόμιμον" πλευράν του ΚΚΕ και οι οποίοι αργότερα εδραπέτευσαν (...) διά να ξανασυλληφθούν» («Το Μυστικόν Αρχείον της περιόδου 1936 - 1941» δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» από τις 9 Οκτώβρη 1949 έως την 1η Απρίλη 1950. Σύμφωνα με την εφημερίδα, ήταν «ελεγμένο προσωπικά» από τον Κωνσταντίνο Μανιαδάκη).

Η δικτατορία του Μεταξά ήρθε να ολοκληρώσει το χτύπημα σε ό,τι δεν είχε προλάβει να χτυπήσει η αστική δημοκρατία τους.

Χαρακτηριστικά είναι όσα έγραψε η εφημερίδα «Τύπος» για τα αντικομμουνιστικά μέτρα της δικτατορίας: «Τα μέτρα (σ.σ. εναντίον του ΚΚΕ), τα οποία η νέα κατάστασις υπόσχεται να λάβη, άγουν τους πολίτας εις την σκέψιν: "Αλήθεια, όλα αυτά γιατί δεν τάκανε έως τώρα το κράτος, παρά τους άφηνε έτσι;"» («Τύπος», 6-8-1936).