Pokemon Go: Το «κοινωνικό πείραμα» των προσωπικών δεδομένων, χρυσωρυχείο κερδών για τα μονοπώλια.

 











Είναι ένα φαινόμενο της εποχής; Μια περαστική μόδα; Μια τελική πρόβα, για μια "νέα" πραγματικότητα "εικονική", μαζικής αποχαύνωσης. Μήπως όλα αυτά άλλα και κάτι παραπάνω;

Παραθέτουμε εδώ δύο αξιόλογα άρθρα που το καθένα φωτίζει διαφορετικές όψεις του θέματος. Και τα δύο μαζί, θα λέγαμε, είναι η απάντηση στα ερωτήματα που τέθηκαν.

Το παρακάτω είναι απόσπασμα άρθρου. Ολόκληρο διαβάστε το εδώ. Σας το συνιστώ είναι πολύ ενδιαφέρον.

Ας πούμε πως δεν εκπλήσσει όλη αυτή η υστερία για το παιχνίδι, για τον όποιο λόγο επιθυμεί ο καθένας. Virtual Reality είναι (ή τέλος πάντων πολύ κοντά σε αυτό), μπορείς να παίζεις σχεδόν παντού και τέλος πάντων έχει τον όποιο «χαβαλέ». Και όλα αυτά με μεγάλη ελαστικότητα, λαμβάνοντας υπόψιν τον παροξυσμό που προκάλεσε σε μόλις πέντε (5) ημέρες.
Θα πρέπει να ξέρετε ακόμα πως τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ, έχουν συνεχείς αναφορές στο Pokemon Go, ενώ τους θανάτους πολιτών από τους μπάτσους και την κοινωνική εξέγερση που φωλιάζει στα σπλάχνα της χώρας, τα έχουν πιο κάτω και κατά κανόνα τα δίνουν με έναν εντελώς προπαγανδιστικό τρόπο.

Αυτό όμως που προκαλεί έκπληξη, είναι το πως στην μετά-Snowden εποχή που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουν κάτι, εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη, δεν σκεφτήκανε ούτε στιγμή πως όλο αυτό με το Pokemon Go, συν τα άλλα κάνει και κάτι ακόμα:

Συλλέγει άπειρα προσωπικά δεδομένα.

Για παράδειγμα:

1. Ταυτοποίηση του προσώπου
2. Διεύθυνση, τηλέφωνο, πρόσβαση σε επαφές σας, μηνύματα, φωτογραφίες και όλα τα δεδομένα της συσκευής
3. Οικονομική κατάσταση, αριθμούς πιστωτικών / χρεωστικών καρτών
4. Το πού βρίσκεται το άτομο ανά πάσα στιγμή και με ποιους
5. Μια ακόμα σειρά εισροής «παράπλευρων δεδομένων» σχετικά με το κάθε άτομο
6. Έχει πρόσβαση σε κάμερα / ηχείο της συσκευής (ξέρει και τι λέτε δηλαδή)

Έτσι, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (και) η Niantic βρέθηκε να έχει στην κατοχή της έναν τεράστιο όγκο δεδομένων σχετικά με χρήστες, ενώ (ευτυχώς) δεν είναι λίγοι αυτοί που της ασκούν πιέσεις για να δώσει απάντηση όσον αφορά στο τι θα τα κάνει.
Ενημερωτικά, η Pokemon Company αποτελείται από τις Nintendo που κατέχει ένα ποσοστό (1/3), ενώ και οι δύο εταιρείες έχουν ποσοστά στη Niantic.

Δεν έχουμε να προσθέσουμε κάτι περισσότερο διαφωτιστικό ή «έξυπνο», όμως δεν θα είναι ψέμα αν πούμε πως σε κάποιο βαθμό μας σόκαρε όλη αυτή η ανέμελη αποδοχή, χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς να αναρωτηθούν περισσότερο, τόσοι πολλοί άνθρωποι.

Το Pokemon Go δεν είναι το πρώτο παιχνίδι «εικονικής πραγματικότητας», μα είναι αυτό που έδειξε την δύναμη της pop κουλτούρας και την εύκολη αποδοχή του (τελικά) ανόητου.
Σίγουρα βρισκόμαστε ακόμα μακρυά από το virtual reality που περιγράφει ο Γουίλιαμ Φόρντ Γκίμπσον στον Νευρομάντη, μα όπως φαίνεται πριν τελειώσει ο 21ος αιώνας, η ανθρωπότητα θα βρίσκεται σχεδόν σε μια τέτοια κατάσταση.
Αν και οι εφαρμογές της Εικονικής Πραγματικότητας θα αποτελέσουν σημαντικό πεδίο εξελίξεων σε όλους τους τομείς, όπως για παράδειγμα, σε αρχιτεκτονική και ιατρική, δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα ωφελήματά της θα είναι (όπως όλα σχεδόν) καθαρά ταξικά και θα διανέμονται και ανάλογα.

Στην ουσία, για όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, το Virtual Reality θα αποτελεί την συγκάλυψη και την αποφυγή της πραγματικότητας και ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα ολικής επιτήρησης. Η αλήθεια είναι, πως σαν «ιδέα» δεν αποτελεί καν προϊόν του 20ου αιώνα, μα πολύ-πολύ πιο παλιό (απόσπασμα από εδώ):

Ήταν πιθανότατα μια στιγμή αυτοκρατορικής αμηχανίας: η Αικατερίνη η Μεγάλη να επιθεωρεί τους οικισμούς στις όχθες του ποταμού Δνείπερου μαζί με έναν από τους μεγαλύτερους εραστές της – τον Γκριγκόρι Ποτέμκιν.
Η αμηχανία και ο φόβος βέβαια πρέπει να ήταν βαθύτερα ριζωμένοι στον ίδιο τον Ποτέμκιν, ο οποίος σύμφωνα με την ιστορία είχε οικοδομήσει ψεύτικα χωριά, για να εντυπωσιάσει την αυτοκρατόρισσα και να κρύψει την εξαθλίωση που κυριαρχούσε στην επαρχία του και η οποία πολλές φορές οδηγούσε σε επιδημίες πανούκλας.
Αρκετοί ιστορικοί βέβαια υποστηρίζουν σήμερα ότι αυτή η ιστορία ανήκει στην σφαίρα του αστικού μύθου και πως ο Ποτέμκιν απλώς «φρεσκάρισε» λίγο τις προσόψεις των κτιρίων από τις οποίες θα περνούσε η Μεγάλη Αικατερίνη.
Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα το ίδιο θα κάνει στην Ινδία και ο Μαχαραγιάς Ραμ Σινγκχ ΙΙ, όταν μαθαίνει ότι η αυτού εξοχότητα, ο πρίγκιπας της Ουαλίας Αλβέρτος Εδουάρδος, εξέφρασε την επιθυμία να επισκεφτεί την πόλη Τζαϊπούρ.
Χωρίς δεύτερη κουβέντα, ο μαχαραγιάς διέταξε τους κατοίκους της πόλης να βάψουν όλα τα σπίτια της πόλης… ροζ. Σε κάθε περίπτωση, και τα δυο παραδείγματα αποτελούν μια πρώτη απόπειρα δημιουργίας μιας εικονικής πραγματικότητας.

Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία, μα αυτοί που την ελέγχουν, το πώς και γιατί την χρησιμοποιούν.
Ο όρος: «κοινωνικό πείραμα» του τίτλου είναι δική μας προσθήκη (θέλω να πω, δεν αναφέρεται επίσημα ή ανεπίσημα κάτι τέτοιο), μα έχουμε την αίσθηση πως δεν απέχει καθόλου από την αλήθεια.

                                                           ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Ο πίκατσου και οι πραγματικοί θησαυροί...

«Φούσκα» ή «φαινόμενο»; Περαστική μόδα ή μόνιμο «κόλλημα»; «Κοινωνικός αυτισμός» ή «σήκωμα απ' τον καναπέ» (λέμε τώρα); Παιχνίδι ή κάτι πολύ περισσότερο; Αυτά και άλλα τόσα βαθυστόχαστα ερωτήματα απασχολούν μέρες τώρα αναλυτές κάθε είδους, με αφορμή το νέο παιχνίδι της «Nintendo» («Νιντέντο») για κινητά τηλέφωνα, το πασίγνωστο «Pokemon Go», για το οποίο τα ΜΜΕ δεν έχουν πάψει να μας βομβαρδίζουν με κάθε μικρή - και μάλλον ανούσια - λεπτομέρεια, σε στιλ διαφήμισης: Από το ραντεβού εκατοντάδων νέων το περασμένο Σάββατο στο Σύνταγμα για να κυνηγήσουν και να γυμνάσουν τα πόκεμόν τους έως τους servers της εταιρείας που έπεσαν από την πολλή κίνηση και βέβαια για κάθε πιθανό και απίθανο ευτράπελο από κόσμο που τον συνέλαβε, τον έκλεψε, εντόπισε πτώματα (!), παραιτήθηκε από τη δουλειά του για να βγει και να κυνηγήσει όλα τα μικρά εικονικά «τερατάκια». Αλλοι πάλι εστιάζουν στην «καινοτομία» του παιχνιδιού «επαυξημένης πραγματικότητας», κάτι σαν υψηλής τεχνολογίας κυνήγι χαμένου θησαυρού, που συνδυάζει πολλές από τις τεχνολογίες που βρίσκονται στα κινητά τηλέφωνα, από το gps έως την κάμερα, τη μεταφορά δεδομένων κ.ο.κ., με τους αγαπητούς και γνωστούς από την ομώνυμη σειρά καρτούν «χαρακτήρες» που παίζουν στις τηλεοράσεις εδώ και περίπου 20 χρόνια.

***

Αλλά όλοι, ή σχεδόν όλοι, φαίνεται να αγνοούν την πραγματική αιτία (και όχι αποτέλεσμα) της μεγάλης επιτυχίας που γνωρίζει το παιχνίδι. Και αυτή δεν είναι άλλη απ' το ότι τα κατά τ' άλλα συμπαθή τερατάκια κουβαλάνε κέρδη με το τσουβάλι στα ταμεία των επιχειρηματικών ομίλων που τα δημιούργησαν.
Μια ματιά στα οικονομικά στοιχεία που βλέπουν έως τώρα το φως της δημοσιότητας είναι αρκετή.

• Μέσα σε ένα 4ήμερο, από τις 11 έως τις 15 Ιούλη, η «Nintendo», το γιαπωνέζικο μεγαθήριο του ούτως ή άλλως «χρυσωρυχείου» των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και κατά 32% μέτοχος στο νέο παιχνίδι, αύξησε τα κέρδη της κατά... 63%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τα «τερατάκια» του πόκεμον τής έδωσαν κάπου 13,1 δισ. δολ. «πάνω» στην αξία της στην αγορά, που τώρα υπολογίζεται στα 38 δισ. δολάρια. Τα «καθαρά» κέρδη, με τους πλέον συντηρητικούς υπολογισμούς, υπολογίζονται γύρω στα 14 εκατομμύρια δολάρια. Την περασμένη βδομάδα, μάλιστα, σε μια «υπερβολική» όπως χαρακτηρίστηκε από τα διεθνή ΜΜΕ αντίδραση, το χρηματιστήριο στο Τόκιο έκανε μεγάλη βουτιά, όταν η εταιρεία ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να αναθεωρήσει (ακόμα) προς τα πάνω τις προβλέψεις της για τα φετινά κέρδη.
• Η «Niantic», η αμερικάνικη εταιρεία με έδρα το Σαν Φρανσίσκο που ανέπτυξε το εν λόγω παιχνίδι (πρόκειται για εταιρεία δημιουργημένη στα σπλάχνα της «Google», ενώ η «Nintendo» κατέχει ένα μάλλον σημαντικό κομμάτι της) κέρδισε 40.000 δολάρια τα πρώτα... 3 λεπτά κυκλοφορίας του παιχνιδιού.
• Η «Apple» και η «Google», τα δυο μονοπώλια των νέων τεχνολογιών, δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται εκτός του «παιχνιδιού», με ένα 30% των κερδών να πηγαίνει αυτόματα στα ταμεία τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι μετοχές της πρώτης κέρδισαν 5% (κάπου κοντά στα 25 δισ. δολάρια) όταν το παιχνίδι πρωτοπαρουσιάστηκε στις αρχές του μήνα.

Το επιχειρηματικό παιχνίδι γύρω από το πόκεμον έχει κι αυτό τις μάχες του, πολύ πιο σκληρές από αυτές ανάμεσα στα τερατάκια τσέπης. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματικοί όμιλοι που διαβάζουν με ανησυχία τα στοιχεία που λένε ότι τα 43 λεπτά που περνάνε ημερησίως πάνω από τις οθόνες των κινητών τους οι χρήστες της εν λόγω εφαρμογής, «κόβουν» πελατεία από τα γκισέ εταιρειών που διαχειρίζονται εφαρμογές όπως το WhatsApp, το Instagram, το Facebook κ.ο.κ., αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι οι ίδιες εταιρείες που βρίσκονται πίσω από πολλές από τις παραπάνω εφαρμογές. Αλλοι, όπως για παράδειγμα το μονοπώλιο της «Sony», βλέπουν με ανησυχία την εκτόξευση της «Nintendo» που μετά από πολλά χρόνια που θεωρείτο «ξεγραμμένη», την ξεπέρασε σε χρηματιστηριακή αξία. Κι άλλοι, είτε κάνοντας την επιθυμία τους πραγματικότητα, είτε προειδοποιώντας τους αφελείς του χρηματιστηριακού «τζόγου» μιλάνε για «φούσκα» που δεν θα αντέξει για πολύ.

***

Με δυο λόγια, εμείς το χέρι στη φωτιά δεν το βάζουμε για τις κοινωνικές, ψυχολογικές και άλλες τάσεις που βρίσκονται πίσω από την επιτυχία του παιχνιδιού και για τις οποίες τόση κουβέντα γίνεται. Ούτε, βεβαίως, με το παρόν σχολιάζουμε τυχόν άλλες επιπτώσεις ψυχολογικές και κοινωνικές που έχει όταν ένα παιχνίδι εξελίσσεται σε εμμονή. Αλλά το σίγουρο είναι πως το πραγματικό παιχνίδι παίζεται όχι στα εικονικά γυμναστήρια των pokemon στις πλατείες και τους δρόμους αλλά στον... πραγματικότατο κόσμο των επιχειρηματικών κερδών που οι εκατομμύρια χρήστες του βοηθάνε να αυγατίζουν...

Γ.